-30-
Winkel en Nieuwe Niedorp waren bekend om hun vele boomgaarden, waar na de
zomer de fruitpluk hoogtij vierde, in Kolhorn daarentegen was men met een hele
andere 'pluk' in de weer. Hier moesten in het voorjaar de vrouwtjes van de Strook,
Keern en Onderbuurt (Hondebuurt), de ansjovisjes uit de netten van de vissers
plukken. Een smerig, stinkend klusje, de boezels van de dames werden er puur kladdig
van, maar alia, er werd een stuivertje extra mee verdiend en daar ging het om.
De pluksters
Speculatie met ansjovis
Aan het eind van de 19c eeuw was de ansjovisvisserij plotseling tot bloei gekomen en
beleefde nog voor de overgang naar de 20ste eeuw haar topjaren, groeide door met
wisselend goede en slechte jaren om daama rond 1930 een zachte dood te sterven. De
visjes werden gezouten en in vaatjes gedaan om daarin een jaar lang te rijpen. Deze
wijze van inleggen is omstreeks 1690 uitgevonden door Jan Aaltsz Brouwer, lid van
het Sint Petrus- of Vissersgilde te Harderwijk. Het meest noordelijke gebied van
Europa waar de ansjovis nog voorkwam, was de Zuiderzee. Ieder jaar begon de
ansjoviscampagne in het noordelijke deel van de Zuiderzee, waar we het gebied bij
Kolhorn ook toe rekenen. Naarmate de ansjovis rijper werd, dat wil zeggen meer op
het punt stond om kuit te schieten, trok ze meer zuidelijk de Zuiderzee in. Als de
ansjovis haar kuit geschoten had was ze zeer snel verdwenen. Ansjovis leent zich er
alleen voor om gezouten te worden. Het was in feite de enige vis uit de Zuiderzee die
voor langdurige conservering geschikt was. Gebakken, gekookt of gerookt was het
visje niet lekker.
In eerste instantie ging de handel per tel of tal (1000 stuks). Later ging men over tot
het wegen van de vis. Een vaatje, anker genoemd, was 30 kg. Afhankelijk van de
grootte van de vis bevatte een anker 3200 tot 3500 en zelfs af en toe 4000 stuks.
Ansjovis moest minstens een jaar in het fust (anker) blijven, voordat ze voor
consumptie geschikt was. Totaal was zo'n fust 6 tot 7 jaar houdbaar. Er werd nogal
gespeculeerd met ansjovis. Waren de vangsten slecht dan ging de prijs in ingelegde
ansjovis uit voorgaande jaren fors omhoog. Sommige speculanten zijn door deze
Historisch iNiedorp, informatieblad 2014 nr. 1
