-38-
Het is opvallend dat er zoveel dominees betrokken waren bij het wel en wee van de
Bond voor Staatspensionering. Deze dominees waren ook nog actief in onze regio,
J.J.T Spaargaren uit Aartswoud (landelijk propagandist), J.W. E. van Loon (voorzitter
Bond voor Staatspensionering afdeling Barsingerhorn rond 1914), H.J. Engelkes
(voorzitter Kolhorn rond 1907). Dominee J.C. Kars uit Winkel, voorzitter van de
plaatselijke afdeling van de Bond voor Staatspensionering, werd gevraagd zich te
bemoeien met de (geslaagde) heroprichting van de Bond voor Staatspensionering
afdeling Nieuwe Niedorp in 1916. Wat bezielde deze 'Weleerwaarde Heren' en wat
hebben ze met elkaar gemeen?
Er zijn redenen om het volgende aan te nemen:
a. Zij waren alien predikanten in dorpen met vrijzinnige/rekkelijke
kerkgemeenschappen.
b. Zij waren 'Verlichte denkers' (een intellectuele stroming).
c. Zij waren alien tegen misbruik van kerkelijk- en staatsrecht, tegen intolerantie en
vonden dat men op moest komen voor grondrechten. Ze waren de mening
toegedaan dat er binnen de organisatie van de Bond voor Staatspensionering,
naast vertier en vermaak, ook ruimte moest zijn voor inhoud en verdieping van
het leven, 'mens voor de mensen zijn'.
In 1913 werd een voorzichtige eerste stap gezet op weg naar sociale zekerheid. De
eerste werknemersverzekering voor invalide werknemers werd een feit. Ouderen
boven de 70 jaar werden daarmee gelijkgesteld. De uitkering bedroeg 0,91 euro voor
ongehuwden, voor een echtpaar 1,36 euro. De Bond voor Staatspensionering ging
hiermee niet akkoord. Zeventig jaar worden in 1913 was toch voor weinigen
weggelegd. De leeftijd van 65 jaar was voor de bond een harde eis.
In 1919 kwam een wijziging in de invaliditeitswet, de leeftijdsgrens om in aanmerking
te komen voor een ouderdomsuitkering werd op 65 jaar gesteld. De uitkering bedroeg
2,72 euro per week.
In de crisistijd werden de oudjes in 1931 gekort op hun uitkering. In 1941 verhoogde
de Duitse bezetter de uitkering. In 1942 werd de Bond voor Staatspensionering
tijdelijk opgeheven.
De wijde wereld in
Van het organiseren van iets specifieks voor de oudjes zelf valt tot 1928 in onze regio
weinig terug te vinden. De auto bracht daar verandering in, de afdelingen van de Bond
voor Staatspensionering organiseerden vanaf dat jaar autotochten, zo ook in Winkel.
Bijna vertederend deze reisverslagen te lezen of aan te horen. De dames van de
bestuursleden van de Bond voor Staatspensionering gingen met intekenlijsten langs de
deur om geld in te zamelen. Rond de twintig particuliere autobezitters gingen dan in
georganiseerd verband een toer maken door de mooiste dreven van Noord-Holland.
Richting Schoorl en Bergen, de Kennemerduinen, waren de favoriete routes. De auto's
reden in colonne en waren herkenbaar aan een wit vlaggetje gebonden aan de koplamp
of bumper (zie foto op biz. 40). Veel van de oudjes waren nooit buiten de
gemeentegrens geweest. Het moeten onuitwisbare herinneringen zijn geweest.
De rokende schoorstenen van Koninklijke Hoogovens en Staalfabrieken, de zeesluizen
bij IJmuiden van nabij bekijken. Voor het eerst van hun leven hebben ze een
sprekende film gezien en gehoord in de Tuschinskibioscoop in de Reguliersbreestraat
Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 2