schaatsen
Wie weet meer van dit onderwerp af
-24-
Dit verhaal had veel met water te maken. Hopelijk sprak het u aan en is de kennis van
onze omgeving weer wat toegenomen. Soms is iets min of meer zeker, en soms wat
twijfelachtig. Dat maakt de historische geografie tot een spannende aangelegenheid.
Een volgende keer zal het waarschijnlijk over de kogen gaan die op zijn Hollands
kagen werden genoemd.
Mocht een belangstellende willen reageren, dan wordt dat uiteraard op prijs gesteld.
Dit artikel gaat ervan uit dat men een behoorlijke kennis van de eigen omgeving heeft,
of tenminste over een topografische kaart beschikt. Hoe ouder hoe liever.
Alle betreffende literatuur is eigenlijk al genoemd binnen het artikel, afgezien van M.K.E. Gottschalk
'Stormvloeden en rivieroverstromingen in Nederland', de geomorfologische kaart van Nederland, de Historische
Atlas Noord-Holland van Robas en een enkele kadasterkaart uit circa 1820. Kaartgegevens van Veenhuizen
kwamen van diverse kanten, zowel van Ab Klomp en Henk Komen, als uit het boek van J.J. Schilstra over de
Heerhugowaard.
(Dit artikel zou worden opgedragen aan mijn aimabele leermeester Jan Beenakker, maar hij is helaas overleden.)
Rood geverfde en met een zwarte roetkleur gevlekte of gemarmerde
Onlangs kreeg Historisch Niedorp van de heer Clardij de vraag voorgelegd of we iets
wisten over West-Friese schaatsen, die gemaakt zouden zijn in West-Friesland en dan
met name rond de dorpen Nieuwe Niedorp, Winkel, Lutjewinkel en Kolhorn, dus in en
rond de voormalige Niedorperkogge.
Het hout van deze schaatsen heeft de typische rode kleur (bruin-rode meekrapkleur) die
men bij de schaatsen uit Friesland niet tegenkomt. Meestal was het rood geschilderde
hout van deze schaatsen met een zwarte roetkleur gevlekt of gemarmerd.
De heer Clardij heeft ook wel gehoord dat de zwarte strepen of vlekken die op de rode
verf zijn aangebracht, wel met een walmende kaars of duivelamp werden aangebracht.
Zo'n duivenlamp was een klein koperen olielampje (ook wel pigeon-lamp genoemd).
Weet iemand misschien iets meer over deze typische West-Friese schaatsen? Misschien
iets over de makers; dat moeten haast wel plaatselijke smeden, timmerlieden en
schilders zijn geweest.
Zijn er hier in de Niedorperkogge nog zulke rode schaatsen bewaard gebleven? Het is
bekend dat ze zeker in de 19e eeuw in West-Friesland zijn geproduceerd, juist in de
eeuw dat hier in de Waard- en Groetpolder volop meekrap werd verbouwd, waarvan uit
de wortel het beroemde rode meekrappoeder werd gemaakt.
Weet u iets meer over dit onderwerp, neem dan s.v.p contact op met
de heer T. Clardij, P. Soutmanlaan 43, 1701 MB, Heerhugowaard,
tel. 072 5712455.
Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 2
