I -22- struikgewas, heeft te maken met twee naast elkaar liggende oude (doorbraak)wielen. Men heett in het verleden nogal wat moeite gehad om de hier steeds wegzakkende provinciale weg te herstellen. Je zou zelfs kunnen veronderstellen dat de Tolkerdijk, als onderdeel van de Schager zijdewind, tijdens deze doorbraken heel misschien nog niet aanwezig was. En dat de dijkdoorbraken dus nog zonder enige belemmering direct aan het geweld van de Schagerwaard of het Witsmeer te wijten waren. Er is een tekst bekend die volgens Beenakker naar het late dan wel latere aanleggen van de Schager zijdewind zou kunnen verwijzen. Om hem te citeren uit zijn bekende boek Van Rentersluze tot Strijkmolen biz. 82: Johan van Beieren heeft Schagen in 1424 toestemming verleend een binnendijk te maken en daarin zijlen afvoersluisjes te leggen (zo veel) als men nodig acht. Een oorspronkelijke westelijke zijdewind van een Schager blok zou wel eens door de grote overstromingen tussen 1150 en 1250 volledig weggevaagd kunnen zijn. De Schagerwaard oftewel Witsmeer moet toen ontstaan zijn. In 1250 wordt de Witsmeer, merkwaardig genoeg, nog een rivier genoemd (onder andere E. Gottschalk, biz. 179). Juist de veenriviertjes dijden bij de stormvloeden uit tot bekende meren, zoals bijvoorbeeld de Bamestra tot De Beemster. Het is niet aannemelijk dat de Witsmeer in 1250 nog slechts een veenriviertje was. Op biz. 168 van Beenakkers boek wordt een eerdere suggestie nog eens herhaald, dat de Schager zijdewind zich mogelijk voor 1250 heeft voortgezet in de 'ouden Schager diic' en dat deze dijk de grens vormde van een oud ontginningsblok. Die oude Schager diic heet nu Oude dijk en ligt aan de oostelijke kant van de latere polder Burghorn. De vraag is nu over welke dijk Johan van Beieren het dan wel heeft gehad. Mijn voorkeur gaat uit, gezien het nogal grillige samenstel van allerlei Schager dijkjes, naar de huidige Schager zijdewind. Die zou dus stammen uit 1424, dan wel vlak daarna. Of die eigenlijk nog wel een echte zijdewind mag heten is mijns inziens nogal discutabel. Complicaties Overigens zijn er nog wel enkele complicaties bij het hierboven geschetste beeld. Het lijkt erop dat het grote Niedorper ontginningsblok niet is aangelegd vanuit Valkkoog, maar vanuit Barsingerhorn langs de Lutjewallerweg en Haringhuizen naar de Prigdijk. De bekende opstrekkende strokenverkaveling geeft nogal wat voeding aan deze opvatting. Maar dat behoorlijk verspringen van het ontginningsblok langs de Muggenburgerweg (vroeger de Muggendijk) naar de Prigdijk zit me niet lekker. Het is Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 2 Tolke O doorbraakwielen Prigdijk V Vennikerlanden o\ De Vennik W estermoerbeek Blokhuizen Zijdewind Een deel van de oude Niedorper zijdewind vanaf de Tolkerdijk tot en met het dorp Zijdewind (De provincialeweg is nog niet aangelegd)

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2013 | | pagina 22