-20-
Veenhuizen
Aan de overkant van de Westerlangereis ligt het land van Veenhuizen. Dankzij de
oorspronkelijk hoge veenlaag een behoorlijk groot overblijfsel - als je het zo mag
noemen - van de zich eens voortdurend uitbreidende Grote Waard. In feite was
Veenhuizen het laatste deel van de grote ontginning van het Geestmerambacht die
vanuit Bergen werd aangevangen. Maar het veenrijke Veenhuizen veranderde, de
veenlaag klonk in, met alle gevolgen van dien. Met verschillende dijkjes heeft men in
de loop van de tijd het overstromingsgevaar weten te keren. Een groen dijkje in het
weidelandschap getuigde daar nog vele eeuwen van. Totdat een zeer egocentrische
landeigenaar het zonder pardon liet vlakken. Een belangwekkend landschappelijk
element is voorgoed verloren gegaan.
Aansluitende vroegere dijken
Als men naar een oude kaart van het Veenhuizer gebied kijkt, komt men in de
verleiding om onze zijdewind gewoon door te trekken, dwars door die latere
Westerlangereis tot in het Veenhuizer gebied. En dan verder te gaan via een vroeger
dijkje met de naam Noorder Maijdijk (of Oude Maijdijk). Op de kaart van Metius
(1571-1635) lijkt de dijk, maar vooral het ernaast lopende water vanaf de Zuiderweg
door te lopen. Buigt men vanaf deze Noorder Maijdijk langs een andere Maijdijk naar
het oosten, dan komt men uit bij de Lagehoek.
De in het kort samengevatte veronderstelling wordt enigszins ondersteund door de
toenmalige bebouwing aan het begin van de Noorder Maijdijk. Dat zegt iets over het
gebruik van de dijk als weg!
Bij de kruising van de Korte
Langereis en de Maijdijk(sloot)
zien we ook een toegenomen
bebouwing. In het verleden,
toen men zich nog vaak moest
behelpen met de zeer beperkte
infrastructuur, vestigde de mens
zich graag bij al bestaande
driesprongen en kruispunten.
Dat 'maij' wijst op het
maijland, of meiland, aan de
andere kant van het dijkje. Dat
was het buitendijkse weiland, of
voorland, dat nog geregeld
onder water kon lopen. We zien dus dat een maijdijk de functie heeft van een
binnenlandse waterkering. En wel tegen eventuele overstromingen vanuit de Grote
Waard. Bij de Lagehoek kunnen we zeker spreken van een waterkering tegen de
Berkmeer. Zoals hierboven is beschreven, betreft het ook een stukje zijdewind van het
grote ontginningsblok Hoogwoud. Het grappige is dat we deze aaneenrijging van
dijken zouden kunnen voortzetten tot en met de Zomerdijk bij Spanbroek. Maar van de
Maijdijken is helaas niets meer over.
Ten zuidwesten van Spanbroek komen we, op de kruising Loffekijksdijk
(tegenwoordig Wipbruglaan) en de weg naar Zandwerven, een oude naam tegen op de
Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 2
Lage Hock
Berkmeer
Een schetsmatige "mogelyke' verbinding van de Zuiderweg
(het laatste deel van de Niedorper zijdewind) met de Zomerdijk
via voormalige dijkjes in het Veenhuizer gebied
