Via het doorgangskamp Westerbork in Drenthe, waarnaar de Duitsers een speciale
treinverbinding door de NS hadden laten aanleggen, is Loesje naar Auschwitz
afgevoerd. Daar is ze op 11 februari 1944 om het leven gebracht, als een van de vele
Nederlanders die daar vergast zijn. Ze werd geboren op 11 augustus 1938 in
Amsterdam. Jaap en zijn vrouw Wijntje hebben haar ouders, Iza(a)k en Rosalina Pinto
nog een bezoek gebracht, om ze zo veel mogelijk gerust te stellen. Het was meteen de
laatste keer. In 1943 werden beide ouders naar Sobibor in Polen gedeporteerd.
Auschwitz-Birkenau, gelegen in het zuidoosten van Polen is als vernietigingskamp
verreweg de meest beruchte plaats geworden. Een zeer klein deel van de gevangenen
werd uitbesteed aan een reusachtige fabriek van IG Farben die in de directe omgeving
gebouwd werd, maar nooit volledig heeft gefunctioneerd. Zo kwam bijvoorbeeld de
productie van kunstrubber voor het Duitse leger hier niet meer van de grond.
In dat Auschwitz zijn ongeveer 1,1 miljoen mensen om het leven gebracht waaronder
ruim 56.000 Nederlandse Joden. Er werd gebruik gemaakt van een bestrijdingsmiddel
tegen ongedierte, Zyklon B genaamd, dat in Duitsland door IG Farben geproduceerd
werd.
In Sobibor, ten noordoosten van Auschwitz, werd gewerkt met koolmonoxide
(kolendamp) dat door dieselmotoren werd voortgebracht. Dat kostte meer dan 34.000
Nederlandse Joden het leven. Slechts achttien keerden terug, waaronder helaas geen
Izak en Rosalina Pinto.
Het mag als bekend worden verondersteld dat er uiteindelijk bijna zes miljoen Joden
door de nazi's zijn vermoord.
Om even wat afstand te nemen tot de zeer persoonlijke vertegenwoordigers (als ik ze
zo mag noemen) Anne Frank en Foesje Pinto, geef ik hier de aantallen van
omgekomen Joden in bezet Europa. In afgeronde getallen. U zult dan ervaren hoeveel
gemakkelijker het is om aan een mens te denken dan aan grote aantallen. Die getallen
doen veel te abstract aan om ook maar iets van echte deernis op te roepen. Misschien
nog wel verbijstering en verontwaardiging. Het lijkt me in elk geval goed om er een
keer kennis van te nemen. Daar hebben de slachtoffers en de nabestaanden recht op.
Het probleem is dat er behoorlijk verschillende getallen zijn. Kennelijk is men het
zicht op die grote aantallen slachtoffers wat kwijtgeraakt.
Ik geef nu bij vrijwel alle bezette landen twee getallen, afkomstig van het internet,
waarbij de tweede rij van latere datum is.
Albanie
200
7
Fetland
80.000 -
70.000
Belgie
24.400 -
28.900
Litouwen
141.000 -
140.000
Denemarken
100-
60
Fuxemburg
700-
1.950
Duitsland
160.000 -
134.500
Nederland
102.000 -
100.000
Estland
1.000-
1.500
Noorwegen
700-
762
Frankrijk
83.000 -
77.420
Oostenrijk
65.000 -
50.000
Griekenland
71.000-
60.000
Polen
3.000.000 -
2.900.000
Hongarije
200.000 -
550.000
Roemenie
469.000 -
271.000
Italie
8.000 -
7.680
Sovjetunie
1.000.000 -
1.000.000
Joegoslavie
67.000 -
52.200
Tsjechoslowakije 277.000 -
146.150
Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 1
