-10-
Zo zien we bijvoorbeeld opvallend grote verschillen bij Hongarije (waar overigens
pas laat de deportaties op gang kwamen) en Roemenie. Bij Tsjechoslowakije is
Slowakije opgeteld bij de 78.150 uit Bohemen-Moravie, een oude naam voor Tsjechie.
Maar ook hier een zeer groot verschil. Bij Duitsland is het verschil zeker niet gering te
noemen. Bij andere, naar mijn eigen gevoel nogal opvallende landen als het kleine
Litouwen, Nederland, Polen en de Sovjetunie zijn de verschillen veel minder sprekend.
Hoewel dat eigenlijk weer te hard kan klinken. Het verschil tussen 3.000.000 en
2.900.000 is toch 100.000 en op zich een enorm aantal. Een getal dat zelfs geboekt
staat voor Nederland zelf
Bij elkaar opgeteld komt de eerste rij op een totaal van circa 5,8 miljoen personen en
de tweede op circa 5,6 miljoen. Uitgaande van de eerste rij dus bijna 6 miljoen Joden.
Uitgaande van de tweede ruim 5Vi miljoen, waarvan meer dan de helft alleen al uit
Polen. Ik wed dat u daar geen idee van had. Dat heb je met die grote getallen. Ze gaan
verloren omdat men er zo weinig mee kan en een normaal mens wil ze ook weer graag
vergeten.
Bij de Sovjetunie, met ongeveer een miljoen slachtoffers, moet in de eerste plaats
gedacht worden aan de Oekraine en Wit-Rusland waar Joden nog met zoiets als een
nekschot werden omgebracht. Je vraagt je af hoe je mensen zo gek krijgt om dit
beestachtige werk te doen. Daar is intussen wel wat onderzoek naar gedaan. In
Amerika heeft men gekeken hoe gemakkelijk men bij een soort rollenspel, met zelfs
gespeelde autoriteit zogenaamde gevangenbewaarders tot martelingen kon brengen.
Het werd een ontstellende ervaring.
Er is een boek over geschreven: Obedience to Authority (Gehoorzaamheid aan het
Gezag) door Stanley Milgram.
In Duitsland had men al lang voor de oorlog, in 1933 een concentratiekamp opgericht
waarin voornamelijk communisten het leven werd zuur gemaakt. Dat kamp heette
Dachau. Daar bleef het niet bij. Nog maar kort geleden is men na grondig onderzoek
tot de conclusie gekomen dat er wel 42.500 locaties zijn geweest waar Joden werden
geinterneerd, mishandeld en vermoord! Dat is nota bene het dubbele van wat men
eerder veronderstelde. Ook hier is dus het zicht op de werkelijkheid behoorlijk
vertroebeld geweest. Het gaat hier niet alleen om de grote concentratiekampen en
werkkampen die in Duitsland zelf en Polen hebben gelegen, maar ook om kleinere
centra in bezet gebied en in landen met indertijd een bevriende marionettenregering
(de NRC van 4/5 maart 2013).
Wat Nederland betreft kunnen de zogenoemde Verzamel- en Doorgangskampen
worden genoemd als Amersfoort met 468 doden en Westerbork met 733 doden.
Vught, waar Jacob de Vries werd vastgehouden, telde 699 doden. Schoorl had een
zogeheten interneringskamp. Daarvan zijn me tot dusver geen slachtoffers bekend.
Dit kamp is onder meer gebruikt om ongeveer 425 Joden (er worden verschillende
getallen genoemd) in februari 1941 tijdelijk te interneren om ze daarna af te voeren
naar Mauthausen in Oostenrijk. Slechts enkelen zijn teruggekeerd. Deze deportatie
was de straf, bevolen door Heinrich Himmler zelf, voor de ongeregeldheden tussen
NSB ers en Joodse knokploegen. Dit leidde tot de bekende Februaristaking.
Het aangrijpende beeld van De Dokwerker herinnert hieraan.
Historisch Niedorp, informatieblad 2013 nr. 1
