-28-
horen. Het gaat in onze tijd meteen om bedragen tussen de 15.000 en 60.000 euro. In
2015 stopt de wettelijke mogelijkheid, dus men was op het kasteel nog op tijd. In de
NRC van 15 augustus wordt er door een zekere August Hans den Boef uitgebreid op
ingegaan. En verder op allerlei zaken uit het verleden die naar zijn idee een veel te
lang leven hebben. Eenmaal verworven rechten of plichten raakt men maar moeilijk
kwijt. Ik wil zelf een paar voorbeelden noemen. Een oud recht van overpad is ook
tegenwoordig nauwelijks ongedaan te maken. De hier en daar gehandhaafde
hondenbelasting schijnt in feite terug te gaan op de vroegere trekhonden die nota bene
zelf niet meer zijn toegestaan. Den Boef fulmineert echter tegen allerlei voorrechten
die de wat rijkere burgers zouden hebben. Of het nu om een landgoed gaat of om
hypotheekrenteaftrek.
Maar laten we terugkeren naar onze riemtalen en wat daar al zo mee gebeurde. Het
blijkt dat er in het begin van de 14L eeuw bij de voorgangers van graaf Albrecht al
opvallend vaak persoonlijke dienstplicht werd omgezet in riemgeld om ridders en
professionele huurlingen aan te trekken. Ook welgeborenen waren in staat om hun
verplichtingen tot militaire dienst af te kopen. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook in
Nieuwkoop waar slechts een deel bereid was zich militair actief in te zetten, met alle
risico's van dien. Daar komen we ook een zekere Claes Gerritsen tegen die zich ten
onrechte als welgeborene liet kennen en daarvoor behoorlijk bestraft werd.
Riemtalen
Hierboven zijn de omstandigheden geschetst waaronder de boerenbevolking indertijd
gebukt ging. De huislieden uit Schoorl hadden ook nog eens hun handen vol aan
herstelwerkzaamheden aan de zeedijk en vroegen en kregen daarom vermindering van
riemtal. Ook vond de graaf het goed dat een aantal Schoorlse mannen vanuit de
belegeringsmacht van Stavoren terugkeerde, terwijl het platteland juist extra mannen
naar de Friese kust stuurde. Maar omstreeks het jaartal 1400 zien we alom
vermindering van riemtalen waarvoor ongetwijfeld betaald moest worden. Om heel
dicht bij huis te blijven: onze Niedorperkogge ging in 1400 van 20 naar 10 riemen! De
Schagerkogge in dat zelfde jaar van 32 naar 16 en vervolgens zelfs in 1401 naar 6. Je
zou hieruit allicht kunnen opmaken dat de Schagerkogge indertijd rijker is geweest dan
de Niedorperkogge.
Er worden allerlei koggen en plaatsen in
onze omgeving genoemd, soms met
andere namen dan we gewend zijn, soms
in wisselende combinaties. De
Oosterkogge bij Enkhuizen heet hier
bijvoorbeeld Uytenderkogge (de kogge
van het Uiteinde). De Medemblik-
kerkogge wordt hier vervangen door
Medemblik zelf, plus Dues (Does) en
Aelmersdorp.
De Almersdorperweg bij Opperdoes. Almersdorp lag
oorspronkelijk aan de zeezijde van de Westfriesedijk
en werd in barre tijden overgeleverd aan de zee.
Dat laatstgenoemde dorp is er nu al lang
niet meer. Opgeofferd aan de zee. En wat
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 2
