-17-
Winkel. Arie Egmond was ook eerste dirigent van de Winkeler Harmonie en
muziekleraar. Hij was lid van de Liberale Unie. Mejuffrouw G. Lange werd
penningmeester. Guurtje Lange was geboren op 17 maart 1888 als dochter van Jacob
Lange, wagenmaker te Winkel. Ze dreef onder andere samen met haar zuster Maria
Christina, geboren op 10 maart 1881, een manufacturenwinkel aan de Dorpsstraat.
Algemeen vrouwenkiesrecht
Het verkrijgen van vrouwenkiesrecht is een strijd geweest van ruim veertig jaren. Het
juiste woord is eigenlijk algemeen vrouwenkiesrecht dat uit twee delen bestaat:
a) Het actief kiesrecht, een recht om een stem uit te brengen bij verkiezingen.
b) Het passief kiesrecht, een recht om zich voor een politieke functie kandidaat te
stellen bij verkiezingen.
In 1917 kwam er algemeen kiesrecht voor alle mannen en passief kiesrecht voor
vrouwen. In 1919 kregen vrouwen algemeen kiesrecht. In het jaar 1922 was het dan
zover dat zij konden stemmen. Voor algemene gelijkheid is dan nog een lange weg te
gaan.
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezing in Winkel van mei 1919 is dan interessant
te noemen. De Liberale Unie had geen vrouw kandidaat gesteld en kreeg drie zetels in
de nieuwe raad. De fractie moest een verlies van vier zetels accepteren ten opzichte
van de vorige zittingsperiode. De Vrijzinnige Democraten hadden mevrouw B.H.M.
van Holte Weidema op plaats zeven gezet. Ze kreeg zeven stemmen, landbouwer G.
Kamp werd als enige gekozen. De SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)
had mevrouw Maartje Houtkooper-Bol als nummer drie op de lijst geplaatst en met
drie stemmen mocht zij de raadszetel bezetten. In de nieuwe raad kreeg de SDAP met
157 stemmen drie zetels toegewezen.
Volgens de Schager Courant van 17 mei 1919 was 'Maartje Houtkooper-Bol de eerste
vrouw in de raad in dezen omtrek'. De krant sprak over nieuw bloed. Als je de
raadsvergaderingen van voor en na de Eerste Wereldoorlog vergelijkt dan is het
duidelijk dat bij de komst van mevrouw Houtkooper de toon in het debat feller was
geworden, met name bij sociale vraagstukken. Mede door haar werd de
woningbouwvereniging Winkel opgericht. Zij stelde de willekeur bij het verlenen van
medische assistentie bij bevallingen aan de orde en stak dat niet onder stoelen of
banken. Oktober 1923 verliet zij de raad. Het aantreden van vrouwen in de
gemeenteraad van Winkel bleef beperkt tot de SDAP-fractie. Tot en met de Tweede
Wereldoorlog heeft mevrouw Dientje Krab-Eling ook deel uitgemaakt van deze
fractie. Zij was de vrouw van goudsmid Jan Krab in Winkel en later in Lutjewinkel en
moeder van vier kinderen. Naast haar huishoudelijke besognes was zij ook nog
baakster. Baakster komt Kramers in woordenboek niet voor, anders gezegd,
kraamverzorgster.
Het vrouwenkiesrecht verdween van het toneel. Na de Eerste Wereldoorlog kreeg het
establishment meer te maken met uitingen van de emancipatie van de arbeider en zijn
gezin. Daarmee is niet gezegd dat de vrouw gelijkwaardig was aan de man. Als u
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 2