-34-
landbouwonderwijs, allemaal avondwerk. Van
al deze lessen heb ik gebruik gemaakt. Dat
waren vele keren twee kilometer lange
wandelingen naar Winkel. Een fiets was toen
nog te duur (70 a 100 gulden), en het
weekloon bedroeg toen plusminus 6 gulden.
Het merkwaardige is dat ik vanaf de vierde
klas van de lagere school, via het
herhalingsonderwijs tot en met het
landbouwonderwijs altijd dezelfde meester
heb gehad, namelijk meester Porte'.
In 1894 stond Porte nauwelijks een maand voor de klas van de lagere school in Winkel
toen hij benaderd werd door de Hollandsche Maatschappij van Landbouw afdeling
Waard en Groet met de vraag of hij in de winter een cursus landbouwonderwijs wilde
geven. De Hollandsche Maatschappij van Landbouw Waard en Groet had een subsidie
van het Rijk ontvangen van 200 gulden. Samen met de bedragen van de heren
kerkvoogden en notabelen van de Nederlands Hervormde Kerk van 50 gulden en van
de Hollandsche Maatschappij van Landbouw van 25 gulden, kon de cursus met 35
leerlingen starten. Het lesgeld en de boeken waren gratis.
De leerlingen kregen op maandag-, donderdag- en vrijdagavond van 18.30 tot 20.30
uur les. Op het lesprogramma stond: kennis over de grond met de bijbehorende
bewerkingen en verbeteringen, plantenteelt, veeteelt, gezondheidsleer, bemestingsleer,
waardeberekening en kennis van de natuur.
In de Schager Courant van 16 september 1900 staat een gedichtje van de heer Berman
uit Schagen waarin hij de behoudendheid van de boerenstand hekelde:
-Velen denken nog "O, wij weten het opperbest -Zelfs de dorste heide- Zelfs de
schraalste weide- Wordt een paradijs door mest- Zet de WETENSCHAPaan kant-
En geef liever mest voor het land".-
Dan vind ik de start met 35 leerlingen opmerkelijk: in 1900 woonden in Winkel 838
mannen.
Porte's manier van lesgeven
Welke onderwijsmethode Jan Porte voorstond valt niet met zekerheid vast te stellen.
Voor zover mij bekend heeft hij geen publicaties op dit gebied op zijn naam staan. Als
je de volgende punten op een rij zet, dan valt er een logisch gevolg uit af te leiden.
Schager Courant juni 1897: J. Porte verzoekt de gemeenteraad ten behoeve van
aanschouwelijk onderwijs om een stuk grond van anderhalve meter breed, gelegen op
het schoolplein van Winkel, pal tegen de erfscheiding van dokter Melchior aan de
Bosstraat. De bloemenweelde is bedoeld voor vergroting van de kennis der natuur op
de lagere school en kennis der grassoorten voor het landbouwonderwijs.
'Vliegend blaadje' (voorloper van De Helderse Courant) december 1899: Op de
jaarlijkse bijeenkomst van onderwijzend personeel, district Den Helder, hield J. Porte
een lezing over 'Plantkunde of tuinbouwonderwijs op de lagere school?'
De gebroeders Brugman, v.l.n.r. Dirk, Piet, Klaas
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1