Onderwijs, spiegel van de samenleving
en een bevlogen hoofd van de school
-33-
door Maarten Mooij
Wat een handtekening op een lagere-
schoolrapport uit de jaren 1920-1926 al niet
teweeg kan brengen. Voorop dat rapport staat
een krachtige handtekening van het hoofd van
de lagere school van Lutjewinkel, meester J.
Porte (1862-1942). Een meester die door zijn
leerlingen op handen werd gedragen. In de
regio was hij een grote bekendheid. Een man
van de vooruitgang.
Jan Porte werd op 1 oktober 1862 geboren als
zoon van Willem Jans Porte en Dirkje Martens
Kramer te Finkum. Hij groeide op in het
akkerbouwgebied van Friesland in de
gemeente Leeuwarderadeel, waar zijn vader
akkerbouwer was. Na het behalen van zijn
onderwijsakte heeft hij les gegeven in de
plaatsen Grijpskerk en Borculo.
Toen hij voor de klas stond in Borculo slaagde
hij in Wageningen voor zijn akte lager
landbouwonderwijs. In 1894 solliciteerde hij
met succes op een vacature ontstaan op de
lagere school in Winkel. In 1895 trouwde Jan
Porte met Marijtje Slooves (1873-1956),
dochter van Arien Slooves en Antje Glas.
Arien Slooves was veehouder aan de
Limmerschouw (Oude Provinciale weg). Jan
en Marijtje kregen zeven kinderen.
In 1900 overleed op 47-jarige leeftijd het hoofd van de lagere school van Lutjewinkel,
Harmen Heerikhuizen. De gemeenteraad van Winkel benoemde Jan Porte als zijn
opvolger. De voorzitter van de raad had wel enige voorwaarden gesteld: "Porte wij
verwachten van u dat u ook het herhalingsonderwijs in Lutjewinkel gaat geven voor
hetzelfde jaarsalaris". 900 gulden M.M.) Porte ging akkoord met de gestelde
voorwaarden en de raad benoemde hem met algemene stemmen.
Vanaf dat moment ging Porte op drie niveaus lesgeven: lager-, herhalings- en
landbouwonderwijs.
Deze laatste zin wil ik verduidelijken met een stukje uit een gedenkschrift van Klaas
Brugman (1894-1980), boerenzoon te Lutjewinkel, geschreven in het jaar 1978: 'Na
het verlaten van de lagere school kon je verder leren in het zogenaamde
herhalingsonderwijs, dat doorgaans twee winters duurde. Daarna ging ik naar het
Het Hoofd der School.
Jan Porte (1862-1942)
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1
