-32-
De Niedorper Wijzend begrensde het ambacht van de Niedorper en Schagerkogge
oftewel het Nuwedorperambacht. En de Hoogwouder Wijzend begrensde het
Hoogwouderambacht oftewel De Vier Noorderkoggen. De wateringen die er aan beide
kanten langs liepen droegen dezelfde namen.
Ik blijf voorlopig maar bij mijn opvatting dat Wisende het einde van het eigen veld,
het eigen weidegebied heeft betekend. Tot iemand met een betere verklaring komt. Ik
houd me aanbevolen.
Als u dit gestoei over de betekenis van
Wijzend maar lastig vindt heeft u geen
ongelijk. Maar mogelijk heeft het toch uw
belangstelling gewekt.
Heel veel Wijzends zijn min of meer
onzichtbaar geworden door deze namen
praktisch niet meer te gebruiken. Als u
bijvoorbeeld tussen Opmeer en Wognum
langs de A.C. de Graafweg rijdt komt u
over het oude tracé van de tram dat is
aangelegd langs een van de Wijzends. En
om precies te zijn: vanaf die opvallende
bocht gaat het langs de zogeheten
Achterwijzend.
Dat koggen nog lange tijd naast waterschappen een eigen rechtsgebied vormden wordt
onder andere geïllustreerd door de indrukwekkende 17e eeuwse grafsteen bij de
Niedorper toren van Havick van Vollenhove, 'schoudt' van de Niedorperkogge. De
beruchte schout Herman Hertman van der Woude noemde zich graag 'officier' van de
Niedorperkogge.
Nieuwe Niedorp, april 2012
Literatuur:
Wat betreft de koggen is voornamelijk gebruik gemaakt van I.H.Gosses: Welgeborenen en huislieden
G. Karsten: Noordhollandse plaatsnamen
M. Schönfeld: Veldnamen in Nederland
G. van Berkel en K. Samplonius: Het Plaatsnamenboek
J. de Vries: Etymologisch woordenboek
J.J. Schilstra: In de ban van de dijk
J. Beenakker: Van Rentersluze tot Strijkmolen
C. Koeman: De Drechterlandse Wijzend, bundel 37 WFON (Westfries Oud en Nieuw)
C. Ruyterman: De Wijzend door de Vier Noorderkoggen, bundel 34 WFON
J. Kuiper: Gemeenteatlas van de provincie Noord-Holland uit 1869
H. S. Danner e.a.: Polderlands
N.a.v. dit laatst genoemde boekje: een polder is een gebied(je) waarvan de waterstand kunstmatig kan worden
beheerst! Bijvoorbeeld De Oosterpolder met zijn molen.
Een kogge is dus geen polder. Daar mag geen misverstand over bestaan!
Een wegnaam bij Nibbixwoud die eigenlijk
Redwijzend zou moeten heten, een vroegere
gemeentegrens tussen Nibbixwoud en Sijbekarspel.
Van een mogelijk naamgevend water lijkt geen
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1
