-30- waarschijnlijk voor, maar het zou bij een aantal best kunnen. Zóveel is er nu ook weer niet bekend van de ontwikkeling van allerlei middeleeuwse namen. Een deel is zeker overgenomen van de Wijzends die er al waren. Het was nu eenmaal een naam, een term die een bepaalde functie aanduidde. Hoe verklaart men tegenwoordig de naam Wijzend? In het boekje 'Polderlands' (met een mooi woord 'het glossarium voor waterstaatstermen') beperkt men zich tot 'grenswaterloop' dan wel 'de kade die erlangs loopt'. Dat klopt in een groot aantal gevallen, maar zegt weer weinig over de mogelijke oorspronkelijke betekenis. Als we terugkeren naar Karsten worden we enigszins verrast. Op blz. 66 van zijn Noordhollandse Plaatsnamen zegt hij "de wijzenden, dat duidt op 'veld' of 'weide'". En hij onderstreept dat met een zinsnede uit de 16e eeuw waarin gerept wordt van 'wisen, matten, beemt, wysen en hoylandt'. Kennelijk waren de wisen dan wel wysen in die tijd nog vrij bekend! Het is ook aardig om de voormalige schoolmeester Piet Bossen eens aan te halen uit zijn 'Kroniek van de dorpen Aartswoud en Hoogwoud'. Per slot woonde hij vlak in de buurt. Ik citeer uit zijn begrippenlijst: 'Wisene of Wisende: kade, kadijk; [of] de daar langs lopende sloot of watering.' Hij laat weer eens zien hoe gemakkelijk een waternaam overgaat op het dijkje ernaast of eventueel andersom. Maar tevens doet hij het voorkomen alsof we hier niet alleen met de nog toekomstige Langereis te maken hebben, maar met een veel algemener begrip. Waarschijnlijk leidt hij dat af uit het veel voorkomende Wijzend. Het zal hem toch niet ontgaan zijn dat de Langereis op diverse oude kaarten Wijzend werd genoemd (ook al heb ik dat in zijn boekje gemist)? De hoek tussen de Omringdijk en de Langereis, bij onze Dikke Paal, heette niet voor niets de Wijzenhorn. (Het is overigens interessant dat die laatste letter d van Wijzend hier ontbreekt. Daar kom ik zo meteen op terug.) Verder wijst Bossen erop dat er twee Langereizen waren: de Hoge Langereis aan de Niedorper kant en de Lage Langereis aan de Hoogwouder kant. Die opmerking brengt ons op de historisch geograaf Jan Beenakker, een deskundige uit onze eigen tijd. In zijn bekende boek 'Van Rentersluze tot strijkmolen' spreekt hij over de Hoogwouder Wijzend en de parallelle Niedorper Wijzend. En daarbij tekent hij aan dat de Langereis als breed water gegraven zou zijn op de plaats van de Hoogwouder Wijzend. En dat er dus Uitsnede uit een kaart van Uitwaterende Sluizen van 1745 met te^eliik ernaast een vervan eend c'c Wijzenhorn op de hoek van de Winkelerzeedijk en de zeedijk van De Vier Noorderkoggen. Hier duidt Wijzen in elk dijkje moest worden opgeworpen, gevai 0p tie Langereizer dijk(weg) en niet op het hier de huidige Lage Langereis. ontbrekende water. O Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1 Kert/wnu <1 \s-

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2012 | | pagina 30