-27-
Dat deze erfenis echt aan de Vikingen te danken is wordt - vreemd genoeg -
ondersteund door het feit dat men in Zeeland de betekenisvolle naam 'riemen' niet
kende, althans niet gebruikte. Maar daar ging het net als in Zweden direct om een
bepaalde grootte lands die 'hevene' werd genoemd. En deze naam lijkt nogal veel op
het Scandinavische 'hafna'.
Middeleeuwse handelskoggen werden in geval van een dreigende oorlog zo nodig
omgebouwd tot strijd- of heerkoggen. Ze vroegen verschillende aantallen
bemanningsleden. Kleine bijvoorbeeld 10 of 15 man en grote 20, 25 of zelfs 31
roeiende manschappen. De strijd zelf moest niet door hen, het boerenvolk, de
'huislieden' worden geleverd, maar door 'welgeborenen'. Welgeborenen hadden het
geluk geen belasting te hoeven betalen, maar ze moesten altijd bereid zijn om de graaf
te dienen in de strijd. Het voordeel woog kennelijk tegen het nadeel op. Men wilde
maar al te graag tot de welgeborenen behoren. Dat kon eigenlijk alleen door
welgeboren voorvaderen en serieuze getuigen. Maar allerlei slimmeriken wisten steeds
weer de nodige getuigen op te trommelen, desnoods hun eigen familieleden. Er waren
indertijd dorpjes waar helemaal niemand meer 'schot' oftewel grondbelasting betaalde
op grond van hun zogenaamde afstamming. Dat had wel tot gevolg dat sommige arme
'welgeboren' boeren strijd moesten leveren tegen geoefende en goed bewapende
ridders.
Soms had men geen zin om een contingent roeiers te leveren en werd er door de graaf
genoegen genomen met een bepaald bedrag. Zo gebeurde het in 1404 dat het
Overlekerambacht, dan wel het Hoogwouderambacht (nog weer wat oudere namen
voor De Vier Noorderkoggen) 22 riemen afkocht op Drechterland. Daar wisten ze
echter van niets, met alle gevolgen van dien. Drechterland wilde niets meer met hun
buren te maken hebben terwijl hertog Albrecht de regeling gewoon terugdraaide.
De zogeheten Dikke Paal markeerde eens de
verantwoordelijkheid voor dijkgedeelten van twee
ambachten. Aan de ene kant Drechterland (nogal
ver van huis voor onderhoud) en aan de andere kant
De Vier Noorderkoggen. Het zicht op de paal wordt
tegenwoordig wat bemoeilijkt door de aanleg van
een fietspad.
Aan de westkant van de paal: Drechterland met op
het wapen de eertijds beroemde haringen van
Enkhuizen voor de (vergrote) Enkhuizerkogge en
verder de hoorn van Hoorn als zinnebeeld voor een
Hoornerkogge.
Aan de andere kant van de paal het wapen van De Vier Noorderkoggen met
linksboven de Middenleek van Medemblik, daaronder de boom met twee leeuwen van
Wognum, rechtsboven de linde van Hoogwoud en daar weer onder de kale boom als
zinnebeeld voor de Twiskerkogge.
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1
