y.
-25-
Binnen de West-Friese Omringdijk kennen we vier ambachten, te weten Drechterland,
De Vier Noorderkoggen, het Niedorperambacht en het Geestmanne(r)ambacht
(tegenwoordig het Geestmerambacht). Een gebiedsverdeling in vieren lijkt een typisch
Oudfriese aangelegenheid. In de provincie Friesland komen vierendelen zeer veel
voor.
i 4
Drechterland omvatte aanvan
kelijk vier koggen: de
Oosterkogge bij Enkhuizen
(zie letter K), de Middelkogge
(J), de Westerkogge (G) en de
Zuijder- of Neerkogge (H).
In latere tijd heeft er,
waarschijnlijk om waterstaats-
kundige redenen, een samen
voeging plaatsgevonden tot de
Enkhuizer- en de Hoorner
koggen. Wat de laatste naam
betreft: wellicht de Middel
kogge met de Westerkogge,
beide grenzend aan Hoorn. Ik
veronderstel dat maar, omdat
me de precieze feitenkennis
hier ontbreekt.
De Vier Noorderkoggen
bestonden uit de Hoog
wouderkogge (C), de Middel
kogge (D, of Kogge van
Sijbekarspel), de Medem-
blikkerkogge (E, of Zeekogge)
en de Wognummerkogge (F,
ook wel genoemd de Span
broekerkogge).
Voor de volledigheid geef ik
hier verschillende benamin
gen. Dat in onze tijd de
vroegere gemeente Medem-
blik is uitgebreid tot en met
Wognum, en dat daar vlakbij
de A7 het nieuwe gemeen
tehuis is gevestigd, heeft dus nog een zekere historische rechtvaardiging. De alweer in
2006 verdwenen naam Noorder-Koggenland herinnerde natuurlijk aan de Vier
Noorderkoggen.
Het Niedorperambacht telde slechts twee koggen: de Niedorperkogge (B) en de
Schagerkogge (A). Ze hebben op waterstaatsgebied heel lang samengewerkt. Tot
halfweg de 17e eeuw bezaten ze een gemeenschappelijke afwatering op de Zuiderzee
bij Kolhorn. De door inklinking van de grond ontstane hoogteverschillen maakten een
De Nieripperkogge en de Schagerkogge. Aardige uitsnede van een
kaart uit 1631 voorstellende Westvriesland en 't Noorder quartier,
getekend door Willem Jansz en Joan Blaeu. Wie er wat nader naar
kijkt ziet allerlei onnauwkeurigheden (bijvoorbeeld de westwaarts
verschoven plaats van de Bosstraat). Noorden rechts.
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1
"*<rr6
h dy
-Woerd* cjt*
AeW* F