Over koggen en wijzends
West-Friesland
-24-
door Jan Keuken
Een van de grootste missers in het project De Zevensprong voor onze basisscholen
was het gelijkstellen van een 'kogge' met een 'polder'. Voor mij een hoofdreden om
het maar eens over die koggen te hebben. Per slot van rekening wonen de meeste
lezers van ons informatieblad in die aloude Niedorperkogge. Of ze dat werkelijk veel
zegt, mag betwijfeld worden. Ook al is bijvoorbeeld een sportpark in 't Veld met die
naam vereerd: Sportpark De Kogge. Zo vinden wij nog wel enkele vernoemingen in
West-Friesland. Een eetcafé in Berkhout is gesierd met de naam 'De Koggestolp'. Een
psychologiepraktijk in Wognum met 'De Koggen'. Die naam is ook terug te vinden bij
een kennel, een politiebureau en een golfclub. Je zou ook nog een zogenaamde
'verzorgingsplaats' aan de A7 bij Hoorn kunnen noemen.
Het lijkt een beetje onwaarschijnlijk dat men zich op allerlei plaatsen een naam heeft
toegeëigend die historisch helemaal nergens op zou slaan. Hoe zit het? Het zijn namen
van gebieden die aan laatmiddeleeuwse schepen doen denken, brede platronde
scheepstypen die koggen genoemd werden. Klopt dat? Kunnen gebieden daarmee te
maken hebben gehad? Dat klopt inderdaad. Je zou nu aan scheepsdistricten kunnen
denken, wat dat ook verder moge inhouden.
In het verleden hebben we tussen Hoorn en 't Veld duidelijk met zulke gebieden te
maken gehad. Sterker: het geldt eigenlijk voor heel West-Friesland, ook al is er hier en
daar een kogge praktisch uit het zicht verdwenen. Die koggen maakten vroeger deel uit
van veel grotere gehelen die hier ambachten werden genoemd.
Schagen
Schager-^n
Niedorperkogge
Medemblik
Vier Noorderkoggen
Geestmer-
ambaeht
Drechterland
Hoorn
Alkmaar
Enkhuizen
De ambachten en koggen van West-Friesland
Historisch Niedorp, informatieblad 2012 nr. 1
