Een Gereformeerde - Hervormde - Kerk in Zijdewind
Omstreeks 1980 is het voor rekening van de gemeente door Rob Leguit gerestaureerd.
Nadien kreeg het een plaats in het gemeentehuis waar het kon worden bezichtigd. Op 4
oktober 2011 is het uurwerk in aanwezigheid van burgemeester en wethouders
officieel overhandigd en geschonken aan de Stichting tot behoud van Historisch
erfgoed 't Veld-Zij de wind-Moerbeek. Het bestuur van de stichting is voornemens
zowel uurwerk als luidklokje een zodanige plek in Zijdewind te geven dat een ieder
kan worden herinnerd aan het verleden van de 'Koeienkerk'.
Nieuwe Niedorp, oktober 2011
door Aat Wit
Na de kerkhervorming of reformatie welke in beide Niedorpen en Winkel in de jaren
1574/1575 plaatsvond, was het verboden om het katholieke geloof nog in het openbaar
te belijden. Bij ons in Noord-Holland werd op meerdere plaatsen toch oogluikend
toegestaan zogenaamde 'paapse' samenkomsten te houden. Onder het
schoutenambacht van de stede Niedorp behoorden eveneens de dorpen 't Veld en
Zijdewind. De schout Herman van der Woude was met burgemeester en schepenen
van mening dat zij dit niet door de vingers konden zien. Het gevolg was dat een
verboden 'paapse' samenkomst, welke in 1649 in een roomse schuilkerk te Zijdewind
werd gehouden, diende te worden beëindigd. Een groot aantal gelovigen was
aanwezig, waaronder de aartsbisschop van Efese Jacobus de La Torre. De komst van
de schout en overige wetshandhavers was al in het preekhuis gemeld, met gevolg dat
de bisschop en vele anderen reeds waren vertrokken. Zij konden dus niet op heterdaad
worden betrapt. Toch zijn er nadien forse straffen uitgedeeld en werd het paapse
preekhuis afgebroken.
Al spoedig na dit voorval verzochten gereformeerde kerkraden van Oude en Nieuwe
Niedorp alsmede die van Winkel aan Gecommitteerde Raden van Holland en
Westfriesland in Hoorn een 'Gereformeerd predikhuis aan de Zijwint' te mogen
bouwen. Er werd tevens op gewezen dat er regelmatig 'in 't Clooster bij Clopjes in het
veld door de papisten in het openbaar samenkomsten werden gehouden.'
Burgemeesteren en schout en schepenen van de stede Niedorp ondersteunden het
verzoek van de gezamenlijke kerkenraden en verzochten in januari 1652 aan
Gecommitteerde Raden om toestemming en subsidie voor het stichten van 'een kercke
of capelle aan de Zijdwint'.
Hoewel over de redenen om een gereformeerde kerk of kapel in Zijdewind te gaan
bouwen niets in de archieven is gevonden, heeft het waarschijnlijk een onderliggende
Historisch Niedorp, informatieblad 2011 nr. 2
