Té
-40-
Op een 17e eeuwse kaart van Johannes Dou (1615-1682) is te zien hoe het inmiddels
wat verspringende restant van de verlengde Herbergsloot gebruikt werd onder de
veelzeggende naam Molentocht. Men was indertijd uiterst praktisch, dat valt niet te
ontkennen. Je moet gebruik maken van aanwezige wateren voor je nieuwe graaft.
Om nog iets over het kaartje te zeggen: alle hier genoemde molens waterden uit op de
vaart tussen Nieuwe Niedorp en 't Verlaat. Dat gaf als mogelijkheid om het water
eventueel op De Waard af te voeren dan wel op de Zuiderzee via de strijkmolens bij
Lutjewinkel. Dat laatste was usance. Het Geestmerambacht was er helemaal niet op
gesteld dat de Niedorperkogge zijn overtollig water zomaar op zijn boezem liet
afstromen. Daar was al vaak ruzie over ontstaan.
Het kaartje van Dou waar ik
over beschikte was op diverse
punten zó vaag dat ik een en
ander met de pen maar wat
verduidelijkt heb. Bovenaan
vind je de Costverlorenmolen.
Duidelijk zichtbaar is de
uitwatering op de Rijd die hier
nog het Kercke Rijtgen wordt
genoemd (als bezit van de
kerk). Het deel vanaf de
molen tot aan de bocht is in de
Ou d «Men.
De kaart van Johannes Dou waarop duidelijk te zien is dat de
Leijermolen gebruik maakte van de oorspronkelijke verlenging van de
Herbergsloot bij de Costverlorenmolen. Anders gezegd: de
noordelijke lange wetering. De stippellijntjes geven de vroegere
situatie aan, ook van de Leijerdijk. Met een vraagteken bij een
mogelijke verbinding tussen het Weghie en 't Niedorper Verlaat. Op
zowel de tekening van Dou als die van Langedijk wordt gesuggereerd
dat de Leijerdijk ooit een zinvolle verlenging vond in de Hoogzijde
van Nieuwe Niedorp. Wellicht was dat echt zo bedoeld. De Hoogzijde
lag al op een oude kreekrug.
staande waterplas. En wellicht vlak bij het Niedorper Verlaat uitkomend (dat echter als
zodanig nog niet bestond).
Er ontbreken al geruime tijd onderdelen van genoemde dijk. Eerst buigt deze met de
weg naar de buurtschap De Leijen in plaats van nog door te lopen naar de Nieuwe
Niedorpermolen. In 1611 tekende landmeter Gerrit Dircksz Langedijk nog de
verbinding, zij het in uitgebogen toestand door een doorbraak van het dijkje vanuit het
lage Leijengebied. De bocht om deze weel is in de 17e eeuw geheel verloren gegaan.
Van de weel, wiel of waal is ook niets meer te vinden. Die is net als bij de doorbraak
vanaf De Rijd in noord
westelijke richting was het
meest duidelijk getekend.
Daar is tegenwoordig hele
maal niets van over.
Dichtgegooid in diezelfde
jaren zeventig bij de Grote
Verkaveling. De zogeheten
Leijerdijk zien we vlak bij De
Rijd en langs De Koetenburg
in zuidwestelijke richting
lopen. Mogelijk oorspron
kelijk eindigend bij de Grote
Waard als indertijd nog be-
jaren zeventig gedempt. De
Noorder- of Nieuwesloot
Historisch Niedorp, informatieblad 2011 nr. 2
