Kofschepen in het Kolhornerdiep
-36-
door Jan Smit
Kolhorn; de moderne tijd van de
21e eeuw heeft deze plaats nog niet
echt bereikt. Het oude zeedorp ligt
er een beetje uitgeblust bij in de
luwte van die oude vertrouwde
zeedijk.
De inwoners zijn wat huiverig
geworden voor de vergrijzing die
overal om ons heen toeslaat. In de
zomer is er nog wel reuring in het
dorp. Zondags zijn de Turfschuur
en Op-Zee-Land open en in de
haven liggen de plezierjachtjes,
Kolhorn, het café op het einde van de Nieuwe Streek maar als je winterdag over de dijk
tuft, langs de turfschuren richting
sluis, dan lijkt het wel Nova Zembla, geen mens op de dijk en bijna geen schuit in de
haven. Vroeger was dat anders. Het dorp was zelfsupporting. In de 17e tot en met de
19L eeuw was er altijd wel wat te beleven in de haven en op de dijk.
's Winters lagen de meeste Kolhorner vrachtschepen opgelegd in het Scheepshok. De
koffen, tjalken, wijd- en smalschepen werden weer opnieuw gebreeuwd, geteerd en de
dekken weer van een laag verse harpuis voorzien.
Op het Keern waren twee vrij grote scheepswerven actief, in de 19e eeuw zijn er nog
twee kleine werfjes bijgekomen, één op de buitenglooiing van de dijk, tegenover de
herberg de Roode Leeuw en dan had je timmerman Jonk nog, die regelmatig
Kolhorner jollen voor de ansjovisvisserij van stapel liet lopen.
Op 1 januari 1850 telde Nederland 848 koffen, 18 galjoten, 181 smakken, 331
zeegaande tjalken en 65 hoekers, samen 1443 zeeschepen van oud-Hollands model.
Vergeleken met de smakken en andere schepen waren de koffen ver in de
meerderheid.
Ook de Kolhorner schippers hadden in de 18e eeuw een lichte voorkeur voor
kofschepen, maar naarmate de 18e eeuw vorderde werden er in de Kolhorner haven
steeds meer tjalken gesignaleerd.
De meeste koffen waren tussen de 19 en 30 meter lang. Koffen werden vooral
gebouwd in Friesland en Groningen, maar in Kolhorn op het Keern zijn ze ook wel
van stapel gelopen. Koffen stonden erom bekend dat ze sterk waren gebouwd en een
behoorlijk laadvermogen hadden tot boven de 100 ton.
Historisch Niedorp, informatieblad 2011 nr. 2
