-20-
nazigeneraal Erwin Rommel, met als bijnaam de woestijnvos, was in de Tweede
Wereldoorlog ongrijpbaar met zijn troepen in de Sahara voor de geallieerden. Die
heeft misschien daarover wel een andere mening gehad. Zijn succes werd mede
bepaald door de troepen zich 's nachts te laten verplaatsen en door het feit dat zes
wichelroedelopers binnen enkele uren zorgden voor vers drinkwater in het nieuwe
kampement. Hij won de slag bij Tobroek. Churchill moest in het Lagerhuis erkennen
dat de slag verloren was en daar voegde hij aan toe dat er een geniale generaal
tegenover hen stond.
De fistelpot
De fistelpot is van oorsprong een West-Fries kruidenmiddel. Het wordt nog steeds
gemaakt volgens geheim recept van Nibbixwouder boer Nicolaas Ursem (1802-1883).
Rond 1825 had hij dit recept gekregen van een landloper als dank voor verleend
onderdak en gastvrijheid.
Het middel is een pasta, waarvan roomboter vermengd met kruiden de basis vormt en
dat werd gebruikt om een fistel te genezen. Een fistel is een buisvormige zweer die
moeilijk te genezen was. Een dieper gelegen abces waar etter, via de fistelgang, een
uitweg zoekt naar de huid. De fistelpot had door de jaren heen een zekere faam
opgebouwd. Rond 1950 is er een kentering. Door de ontwikkeling van antibiotica en
wetgeving, die verkoop van geheimzinnige middeltjes verbood, kreeg de fistelpot het
moeilijk. Apothekers stopten met de verkoop. Drogisten bleven dit middel verkopen,
de vraag ernaar bleef bestaan.
Een ieder die in onze streek woont, kent vast wel iemand die het gebruikt heeft. Doe
voor de aardigheid eens een rondgang in uw kennissenkring. Ze kennen bijna allemaal
de fistelpot en kunnen vast wel een gebruiker aanwijzen. Die gebruiker, stel ik me zo
voor, was iemand die graag zelf de regie in handen houdt. "Ik neem toch de fistelpot,
ondanks dat mijn dokter een andere mening heeft". En vraag vooral of de gebruiker er
baat bij heeft gehad. Mijn rondvraag leverde drie gebruikers op met een score van
100% genezing!
Maloïtz versus veldwachter van Dijk
In Winkel heb ik één geval kunnen vinden waar een procesverbaal is opgemaakt tegen
een kwakzalver. Op grond van artikel 1 van de Wet op de geneeskunde kreeg de
Amsterdammer Maurits Lodewijk Blitz op 26 november 1921 een 'prent aan zijn
broek'. Blitz was in die tijd in de kop van Noord Holland een heel bekende figuur. Hij
trad op onder de schuilnaam Maloïtz en kwam in bijna elk café met een balzaal of
kolfbaan. De kasteleins wreven in hun handen van blijdschap omdat de zaal altijd goed
gevuld was met toeschouwers. Zo trad hij op in Nieuwe Niedorp, op 4 december in
zaal Kooiman en een week eerder bij P. Bakker in café Het Fortuin te Winkel. Maloïtz
gaf zich uit als 'Hof Telepaath'. Als hij een seance had dan was zijn programma in
twee dagdelen opgesplitst. Overdag was hij in het dorp en 's avonds in de zaal.
In Winkel had hij om drie uur een auto-seance. Notaris G.J. van Leersum en het hoofd
van de school H.G. Groenhof hadden een 'boodschappenlijstje' opgemaakt voor
Historisch Niedorp, informatieblad 2011 nr. 2
