Jacob de Jong en Aaltje Koeten uit Winkel
-27-
hoofdpersonen in een gerechtelijke dwaling
door Maarten Mooij
Het is 10 mei 1920. Jacob de Jong en zijn vrouw Aaltje Koeten vieren met hun vier
kinderen het 12V2-jarig huwelijksfeest in hun woonplaats Berkhout. Voor die
gelegenheid had buurman Dirk Tangeman een rijm van elf coupletten gemaakt.
Het laatste couplet luidde:
Nog wenschen wij thans te zaam
Dat gij gezond zult leven
Minstens tot dat u wordt de naam
Hun Zilveren paar gegeven!
Blijft ook voor 't dierbaar kroost gespaard
Nog menig jaar na deze
Dan zal de toekomst nog op aard
'n Gelukkig tijdperk wezen.
Die toekomst werd in de nacht van 2 op 3 augustus 1923 wreed verstoord. Jacob de
Jong werd te Giessen-Nieuwkerk op brute wijze vermoord. Die ongelukkige tijd
werd een grote misère voor moeder Aaltje en haar kinderen Neeltje, Maartje, Cor en
Alida. Ze moesten zich zien te redden zonder echtgenoot en vader.
Zelfs nu, in 2010, wordt de hieruit voortgekomen rechtzaak nog vermeld op internet
als voorbeeld van een gerechtelijke dwaling:
De moord in Giessen-Nieuwkerk
Een van de eerste bekende 'moderne' gerechtelijke dwalingen betreft de moord in Giessen-Nieuwkerk:
Timmerman Chris Klunder en uitvoerder Jan Theunissen worden in 1923 veroordeeld tot 15 jaar gevangenis
voor de moord op de stationschef, mede op basis van een verklaring van het echtpaar Kroon uit Sliedrecht,
naar later blijkt onder druk van de politie. Na speurwerk van journalist Kick Geudeker blijkt de getuigenis van
de Kroons verzonnen. De schedel van de stationschef was ingeslagen met een hamer, maar de vermoedelijke
dader had een alibi. Toen vroeg de officier van justitie in Den Haag om 'een flinke rechercheur' die bewijzen
tegen twee andere verdachten moest gaan zoeken. Die rechercheur, jong en ambitieus, raakte zo gefrustreerd
dat hij de getuigen die volgens hem alles wisten, eerst bedreigde, toen geld en sigaren gaf, en ten slotte
voorschreef wat ze tegen de rechter moesten zeggen. Vier jaar later haalden de getuigen de papiertjes
tevoorschijn waarop de rechercheur hun teksten geschreven had - „Vr. Kroon, u moet zeggen dat..." - en
gaven die aan een journalist van Het Volk. De volgende dag op de voorpagina: 'Onschuldig veroordeeld tot
vijftien jaar.' De volgende dag al komt de Hoge Raad bijeen om te besluiten dat er een nieuw proces moet
komen, (www.scribd.com)
Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Jacob een mooie baan bij de Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij met als standplaats Berkhout.
In 1923 werd hij benoemd tot stationschef van het stationnetje nabij Giessen-
Nieuwkerk aan de Kerkweg. Dit station stond bekend als nummer 67. Aaltje werd
aangesteld als bezoldigd overwegwachtster aldaar. Het gezin verkreeg zo een wat
ruimer gezinsbudget. Dit duurde echter slechts zes weken. In die bewuste nacht van
augustus 1923 werd Jacob de Jong vermoord.
Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 2
