-33-
De Isagoge van Jacob Vredeman
Maar de meeste kennis over muziek haalde Dirck Rembrantsz van Nierop uit een
muziekboekje, dat was geschreven door de musicus Jacob Vredeman (2).
Het boek is getiteld "Isagoge Musicae, dat is een corte perfecte instructie van de
principale musycke".
In 1618 publiceerde Vredeman zijn werkstuk, dat in Franeker was gedrukt. Vredeman
had het kleine boekje speciaal bedoeld voor gebruik op muziekscholen, als leerboekje.
De provinciale bibliotheek van Leeuwarden bezit een kopie-exemplaar van de
"Isagoge". Bekend is dat Dirck Rembrantsz dit boekje heeft gebruikt om zijn
muziekkennis aan te vullen, want de "Isagoge" uit Leeuwarden bevat een anonieme
handgeschreven aanvulling, gedateerd 1642 - 1644, welke tekst overeenkomt, maar
dan in een wat uitgebreidere vorm, met een stuk tekst in van Nierops "Wiskonstige
Musyka".
Het Leeuwarder "Isagoge"-boekje is geraadpleegd door Dirck Rembrantsz van Nierop,
dat is onomstotelijk bewezen. Er staan namelijk op verscheidene gedrukte pagina's met
de pen opmerkingen bijgeschreven, in het handschrift van Dirck Rembrantsz van
Nierop.
Van Nierop besteedde in zijn "Wiskonstige Musyka" ook een hoofdstuk aan het zelf
bouwen en bespelen van een Citer (3).
Rudolf A Rasch(4) schrijft in zijn artikel "Zes 17e eeuwse Dutch Scientists en hun
kennis van muziek", opgenomen in het boek "Music and Science in the age of
Galileo", en samengesteld door Victor Coelho, het volgende:
"Dirck Rembrantsz was born in Nieuwe Niedorp, a little village north of Alkmaar. He
spent his entire live there, earning his money as a shoemaker."
"Chr. Huygens gave him the nickname 'Nordhollandus rusticus'(5). He was an ardent
and zealous amateur scientist who wrote a considerable number of scientific texts,
mostly on the subjects of astronomy, navigation and mathematics. All of his works are
in Dutch and he is said to have learned no other language than his mother tongue. His
one musical treatise, the "Wiskonstige Musyka", appeared in Amsterdam in 1659. Van
Nierop, probably never attended a latin school but he is reported to have been a pupil
of Descartes during the years 1645-1648." (6).
"Prior to this knowledge of his musical training is limited to the existence of a music
book that is known to have been used by Van Nierop."
"The provincial library in Leeuwarden owns a copy of the "Isagoge Musicae",a little
book expressly intended for use at school, written by Leeuwarden town musician
Jacob Vredeman."
"The Leeuwarden copy has an anonymous manuscript appendix dated 1642-1644,
which consists text that returns in van Nierops "Wiskonstige Musyka". Obviously, the
Leeuwarden copy was once used by Van Nierop, since on several pages of the printed
text we find handwritten remarks in Van Nierops hand."
Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 1
