-23-
eeuw had men pas ontdekt dat de ziekte door een mug werd verspreid en dat het zeker
niet het gevolg was van rottingsgassen, oftewel slechte lucht, 'mala aria'. Iets wat toch
al honderden jaren was aangenomen. Moerassen hadden wat dat betreft altijd al een
slechte naam gehad. Na dijkdoorbraken en bij slechts gedeeltelijk opdrogende
uiterwaarden had men echter ook een opvallende toename van de ziekte geconstateerd.
Droogmakerijen waren bepaald niet uitgesloten. De larven van de malariamug leefden
bij voorkeur in tamelijk ondiepe brakke watertjes en daar zat Noord-Holland nu
eenmaal vol mee.
Men heeft aanvankelijk geprobeerd met het spuiten van een laagje petroleum op het
oppervlaktewater de diertjes de nek om te draaien. Men besefte echter al gauw dat
zoiets in een slotenrijk gebied echt onbegonnen werk was. Bij de droogmaking van de
Wieringermeer, direct grenzend aan de besmettingsbronnen, waren andere maatregelen
nodig. De arbeiders en uitverkoren kolonisten werd op het hart gedrukt alle muggen in
hun nieuwe huizen direct en rigoureus uit te roeien.
De flitspuit en vliegenmepper moesten ijverig worden gehanteerd. En horrengaas
moest steeds gebruikt bij alle openstaande ramen. De mug wilde graag de winter
overleven en zocht daarom een plaatsje in woningen en stallen. Met één poot hangend
aan wat spinrag was inmiddels zijn meest bekende methode. De ragebol, maar vooral
de stofzuiger verleende hierbij uitstekende diensten. Is het de Wieringermeerbewoners
van het eerste uur gelukt om de vijand praktisch buiten te houden? En dat terwijl de
allereerste bewoonster in 1932 nota bene een malarialijdster was en dus zelf als
besmettingsbron functioneerde? Ja, men was uitermate succesvol.
Alleen een mug die het bloed van een patiënt opzuigt kan daarna anderen aansteken.
Als er geen patiënten meer zijn is de kust dus helemaal veilig.
Een totaal ander muggenprobleem stak de kop op na de afsluiting van de Zuiderzee.
Het biologisch evenwicht raakte verstoord door de teruggang van de visstand in het
IJsselmeer. Er bleven te veel muggenlarven in leven waardoor de groene mug, die
feitelijk ongevaarlijk was en maar een paar dagen leefde, zich in ongelofelijke
hoeveelheden manifesteerde. De schone was kon men niet of nauwelijks meer buiten
hangen en het vee ontwikkelde een duidelijke weerzin tegen het overal met muggen
bedekte gras. Eén diertje heeft er een korte tijd veel profijt van getrokken. Het was
verbazingwekkend hoe een bepaalde spinnensoort zich wist te vermeerderen bij dit
paradijselijke aanbod. Spinrag alom. Je kon nu weer met recht van een spinnenplaag
spreken. Uiteindelijk stabiliseerde de natuur zich tot min of meer normale
verhoudingen.
Over de bestuurlijke ontwikkeling van de polder zullen we kort zijn en er verder het
zwijgen toe doen. Maar het moet even gezegd, dat de rijksoverheid zich bij grote
projecten vaak veel te laat heeft teruggetrokken.
Dit was toch al een vrij uitgebreide inleiding tot de eerste jaren van de Wieringermeer.
Na tachtig jaar onderwerp van een fel omstreden fusie.
Het brengt ons terug naar onze eigen vroege Zuiderzeepolders, de Waard- en
Groetpolders, drooggemaakt in 1844. Heeft men daar iets van kunnen leren?
Misschien als algemeen punt dat men voorbereid moest zijn op geduchte tegenvallers
Onze polders werden niet door het rijk, maar door particulieren gefinancierd, zoals
Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 1
