-20- wellicht wat wyder of groter, om dat d'andere daer zoo geen gewagh van maken: maer niettemin zy scheiden deze zee, als een kleine, altijt van de groote af. En deze laetste tolk verstont van de Samojeden, dat de Tartarische kust al Noorden op liep, tot de uiterste Noort-hoek, die zy Noes noemen: tegens welke Noorthoek over, ten Noorden aen, het Noort-einde van Nova Zembla zoude komen. En ditzelfde gelijkt ook wel met het gene, dat Willem Barentsz en zijn volk hier van getuigen: te weten toen zy op Nova zembla, in 't jaer 1597 overwinterden en op den negenden van Lentemaent, de Tarterische Zee noch vol ys zagen. Waer uit zy vermoeden dat het daer niet zeer wyt moest zyn: want als het helder weer was, hebben zy hen dikwyls laten voorstaen, dat zy 't lant zagen, en toonden 't eikanderen, in 't Zuid en Zuid-Oosten van 't huis, als een bergachtigh lant: gelyk zich de landen gemenelyk op doen, als men die effen magh zien "En by aldien zy tot deze overzyde vervallen geweest waren, wellicht zouden zy daer menschen gevonden, en dan met minder verdriet, hun tijt overgebraght hebben. Dat deze doortocht niet heel wyt is, blijkt ook wel aen den vinder van het Jelmerlant, of het Noorder Tartarye: want die (zo ik versta) was deze deurtocht, zonder dien te zien, voorby getogen, hetwelk met mistigh donker weer, licht heeft konnen gebeuren "Alzoo dat ik voor vast besluite, dat de hoek Tabin (daer veel af gesproken is) geen andere hoek is, of wezen kan, als deze hoek, die zy Noes noemden. En deze Noort-hoek van Nova Zembla met recht ook wel het Buyen-hooft genoemt magh worden: gelijk allereerst de Kaep de Bona Esperance dus van de Portugezen genoemt wierd: uit oorzake, dat zy deze hoek zo qualijk konden verby komen, om naer Oostindie te varen." "Ik zeg dan, indien dit met ernst onderleit wierd, men zoude ongetwijfelt een deurgangh vinden (Witsen: dat deze deurvaert niet zo gemakkelijk is als van Nierop voorgeeft, wort by my elders aengewesen) en misschien met meer gemak aen d'Oost- zyde, als aen de West-zyde: of ten ware dat men een ongemeenen tijt van ys quame aen te treffen, gelijk in het jaer 1668. Want toen kon men naulix, om de menigte van ys, de halve kust van Spitsbergen bekomen: en wanneer zy om de oost meenden uit het ys te zeilen, zoo quamen zy altijt bedolven daerin: ja de gantsche zee, van Spitsbergen tot Kandenoes, tot aen de Witte Zee toe, scheen altemael vol ys te wezen: doch alzoo dit weinigh voorvalt, zoo behoorde dit op een gemeente tijt te gaen, dewijl deze tochten gemenelijk al tot de Noort-hoek van Nova Zembla toe komen: al is 't dat hier vore van de Russen getuight wort, dat in 't jaer 1669 ook een menighte van ys omtrent hetWaigat was, 't welk ik zegge ongeloofelijk te zijn, als men de daghverhalen van J. H. van Linschoten en Willem Barentsz doorleest. Tot zover Dirk Rembrantsz "Dirk Rembrantsz van Nierop schijnt, in dit bovengemelde geschrift, de deurtogt van achter Jesso, benoorden om, herwaerts, licht te stellen, daer het tegengestelde waerachtigh is: zoo dat zynen raet te volgen, op den oever van den doot te treden was: gelijk hy nameals de kaerten, by my van die gewesten ontworpen, hebbende gezien, dies aengaende meer zwarigheit heeft gemaeckt (hier hoeft weinig aan toegevoegd te worden: Witsen vreest dat Van Nierop de vaart ten Noord-Oosten van Nova Zembla wat te gemakkelijk opvatte, maar nadat van Nierop, de door Witsen vervaardigde kaarten van het betreffende gebied had Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 1

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2010 | | pagina 20