-18-
"In bloeimaent des jaers 1654, zijn deze luiden van dit eilant tot op het vaste lant van
Korea gehaet, en verscheide steden door getogen, meest Noorden ofwel zoo Westelijk,
tot aen het hof van den koning toe, omtrent 70 of 75 mylen komende alzoo tot de
hooghte van negen en dertigh graden van des lands gelegenheit getuigen deze luiden,
dat Korea is gele ge tusschen 34 en een half en vier en veertigh graden, dat is in de
lenghte van Zuiden en Noorden, omtrent 140 of 150 mylen, en de breete van dit lant
ten Oosten en Westen, omstrent 70 of 75 mylen: doch heeft vele uitstekende hoeken,
punten, drooghten en klippen: is aen de zuid-oost hoek van Japan het naeste, tot
omtrent op 25 of 26 mylen. Aen de Westzyde leit de kust van Sina, of de bogt van
Nanking en stoot aen het Noort-einde, met een groote hooge bergh, aen een van de
Noordelijkste lantschappen van Sina. Het soude anders voor een eilant gehouden
worden, dewijl er aen de Noord zyde een openbare zee is daer jaerlyks veele
walvisschen met harpoenen, zoo van ons als andere volken, in 't lyf gevonden worden.
Aldaer wordt ook, in 't voorjaer een groote menighte van Haring gevangen. Alzoo dat
nootsakelijk een deurtocht tussen Korea en Japan naar het Weygat toe wezen moet:
gelyk wy ook dikwils aen de Koreasche stuurluiden, die op de Noord-Oost noch eenigh
landt was, gevraeght hebben, welke berichten, daer niet dan een openbare zee te zyn.
Dit lant van Korea is 's winters kout, met veel ys en uitermate veel sneeuw bezet.
D'inwoonders, als ook deze gevangenen, mosten hen met zobere kost en kleeding, als
ook met een heidensche godsdienst behelpen."
Eindelijk deze lieden, 36 mannen sterk, op 't land gekomen waren tot 16 na gestorven
zyn met hun 8ten op de vierden van herfstmaent des jaers 1666, in een klein out
vaertuigh, na Firando in Japan gevaren, alwaer zy op den achten deselven maents, en
den 13 tot Nangazakki, by hunne lantsluiden quamen
Wat aengaet dat hier gezeit wort, dat er walvisschen, met harpoens in 't lyf van de
Hollanders aldaer gevonden worden, schynt wat onmogelijk: maer men moet weten,
dat een walvisch ongeloofelijk snel in 't zwemmen is. Want van Jonas wort by
Josephus in zyn 9de boek op het elfde hoofdstuk gezegd, als dat de walvisch, in drie
dagen en nachten met Jonas, tot in den Dontus Euxinus, of Zwarte Zee gezwommen
zoude hebben, 't welk men in de Bybelsche kaert afmeet een wegh van by na 300 mylen
verre te zyn. Ziet hier van het Reisboek van Mr Hendrik Bunting, welke de wegh
begroot op derde half hondert myl: en van 't Noord-eind van Spitsbergen tot aen
Korea is, volgens de kaerte, ruim 700 mylen. Alzoo dat een walvisch zwemmende van
't Noort-einde van Spitsbergen, de kust van Korea in 10 of 12 dagen zoude kunnen
bekomen.
Door deze ontdekking wort ons ook de wegh om uit Oost-Indië na Nederland,
benoorden om te varen, aengewesen, te weten tussen Korea en Japan, waer van de
wyte, ten alderminste 25 of 26 mylen is. Aldaer waeyen groote stormwinden, en is dan
voorts een ruime zee, het welke veel gereder is, als beoosten Japan, door de Straet de
Vries of Anian: en dat noch te meer, om dat niet bekent is, hoeverre Jesso hem ten
Noorden uitstrekt."
"Om deze reize te bevorderen, zoude het heel nodigh wezen, dat het over de andere
zyde bezoght wierd, te weten uit Oost-Indiën bewesten Japan, langs Korea om te zien
hoe de zeekusten benoorden Korea haer strekken, en hoe gemakkelijk, dat men 't over
die zyde zoude kunnen bezeilen tot Jelmerlant of tot Nova-Zembla toe. Ongetwijfelt
Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 1