uit Arnhem. Men kon toen blijkbaar niet wennen aan het idee om tijdens een bevalling
te worden geholpen door een man, al was deze een bevoegd vroedmeester.
Dokter Gerrit Swartsenberg
In 1869 kwam Gerrit Swartsenberg als arts naar
Nieuwe Niedorp. Hij vertrok eind 1891 naar Vlieland.
De notulen van de gemeenteraad vermeldden toen dat
de bevolking het ten zeerste betreurde. Kennelijk was
het niveau van chirurgijn-heelmeester behoorlijk
vooruitgegaan eind 19e eeuw. Zijn woning met
praktijkruimte gelegen aan de Dorpsstraat 128 werd te
koop aangeboden tegen de vraagprijs van 7000,00.
Kennelijk was bij de gemeente bekend dat zijn
opvolger dit bedrag niet wilde of kon betalen, want op
5 oktober 1891 kwam de gemeenteraad bijeen om
onder meer te praten over de geplande openbare
verkoop van de dokterswoning. Ter sprake werd
gebracht of de raad genegen was de woning aan te
kopen opdat men ervan verzekerd kon zijn dat de te
benoemen arts zich hier ter plaatse zou gaan vestigen.
Besloten werd tot hoogstens 5000,00 te gaan bieden, Dokter Gerrit Swartsenberg
maar daarbij niet op enkele tientallen guldens te
kijken. Vervolgens begaf de gehele gemeenteraad zich naar het verkooplokaal van de
heer Bijl, kastelein in de Rode Eenhoorn. Nadat de gemeente koper was geworden,
voor de somma van 5035,00 ging men weer terug naar het gemeentehuis om de
vergadering te vervolgen.
Dokter Pieter Maats
Op 30 oktober 1891 volgde de benoeming van Pieter Maats uit Dirkshorn tot arts in
Nieuwe Niedorp, waar hij zijn praktijk begon in december 1891. Hij was geboren op 8
mei 1864 te Wieringen als zoon van een plattelandsheelmeester. Gedurende zo'n 150
jaar zijn de Maatsen daar van vader op zoon als geneeskundige werkzaam geweest.
Deze dokterstraditie zette zich voort met de in 1895 geboren zoon Jacob Maats, die in
Alkmaar een dokterspraktijk uitoefende. De artsenpraktijk van dokter Maats bepaalde
zich niet alleen tot Nieuwe Niedorp maar strekte zich uit tot in Oude Niedorp, 't Veld,
Zijdewind met gedeelten van Winkel en Heerhugowaard, maar eveneens in
Harenkarspel waaronder 't Waarland. Ook de artsen die na hem kwamen, als C.R.N. de
Boer en M.J.M. van Os oefenden hun praktijk uit in dit uitgestrekte gebied, zij het met
een kleiner aantal patiënten. In de beginjaren bezocht hij zijn patiënten, evenals zijn
voorganger dat had gedaan, met paard en rijtuig. Daarna werden visites per rijwiel en
motorfiets afgelegd. Dokter Maats ging met de vooruitgang mee want in 1921 schafte
hij een personenauto aan van het merk Essex. Hiermee behoorde hij tot de eerste tien
autobezitters in de gemeente. Zoals blijkt uit een krantenartikel van 1938 werd hij
algemeen geprezen vanwege zijn bekwaamheid als arts. Hij hield zich op de hoogte
van de medische wetenschap en volgde om bij te blijven diverse medische cursussen.
Vanwege zijn toewijding en betrokkenheid bij zijn patiënten stelden die veel
Historisch Niedorp, informatieblad 2009 nr. 2
