Ziekenverzorging in Nieuwe Niedorp van verleden tot heden -6- door Aat Wit De oudste gegevens over ziekenverzorging treffen we aan met de mededeling dat in 1595 heelmeester Tomas Jansz zich in het dorp heeft gevestigd. We kunnen er echter van uitgaan dat hij voorgangers heeft gehad. Wat deskundigheid van de geneeskunde in vroeger jaren betreft zal deze toen nog betrekkelijk gering zijn geweest en moeilijk met die van thans kunnen worden vergeleken. In het verloop der jaren volgden meerdere bij naam genoemde chirurgijns elkander op. Er kwamen ook perioden voor dat er gelijktijdig twee chirurgijns een geneeskundige praktijk in het dorp hadden gevestigd. Het toenmalige dorpsbestuur besloot in 1672 om de chirurgijns van een redelijk inkomen te kunnen verzekeren, het bestuurlijk grondgebied in twee wijken te verdelen en aan ieder een wijk toe te wijzen voor geneeskundige behandeling van patiënten. De voorsloot in het dorp vormde hierbij de middengrens. De hoogzijde van het dorp met Terdiek en Langereis zou bediend worden door Cornelis van der Beets, voor de laagzijde met Wateringskant, Moerbeek, de Kampen met een gedeelte van 't Veld was Pieter van Stameren de praktiserend chirurgijn. Wie een geneeskundige behandeling zelf kon betalen was vrij om de chirurgijn te bezoeken welke hij verkoos. De armlastigen onder de bevolking, toen bijna eenderde van de inwoners, waren verplicht zich aan de wijkverdeling te houden. In het jaar 1731 ontstond hier een conflict over. Eén van de armvoogden kon zich op zeker moment niet met de wijkverdeling van Cornelis van der Beets verenigen. Hij besloot op eigen houtje, zonder zijn medearmvoogd er in te kennen, dat de armlastigen bij Van der Beets zich in het vervolg geneeskundig moesten laten behandelen door Pieter van Staveren. De Officier van Nieuwe Niedorp' was zeer ontstemd over deze kwestie en verzocht aan 'De Heeren Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en Westfriesland' de bewuste armvoogd te gelasten zijn aan de armlastigen gegeven opdracht te herroepen. De uitspraak in deze zaak is voor ons helaas onbekend gebleven. Chirurgijn in financiële nood Het ging de chirurgijns financieel gezien niet altijd voor de wind. In februari 1783 vestigde zich chirurgijn/apotheker Abel Abels in het dorp. Hij had daartoe een woning gekocht op de laagzijde tegenover de kerk met Abraham Mijts ten oosten en he* weeshuis ten westen van de woning. Op de woning rustte een hypotheek van 1000,00 tegen een rente van 3Vi Aangezien hij niet afloste op de lening en ook geen rente betaalde, werd de woning in 1789 verkocht voor de somma van 352,00 Heelmeester Ariën Schoon In het jaar 1845 vestigde zich heel-en vroedmeester Ariën Schoon in het dorp. Overigens werd al vanaf de zeventiende eeuw een vroedvrouw benoemd. Aangezien de in 1828 benoemde vroedvrouw Alida Schreuder in februari 1845 was overleden werd aan de bevolking de vraag voorgelegd of men voorkeur had voor een vroedmeester of een vroedvrouw. De uispraak luidde dat men de voorkeur had uitgesproken voor het benoemen van een vroedvrouw. Benoemd werd Justina Donner Historisch Niedorp, informatieblad 2009 nr. 2

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2009 | | pagina 6