Drama in Barsingerhorn
door Gonda, Hanneke en Peter Keesman
Als de tijd rijp is lonkt de weg naar de verborgen kelders van onze uitstekende
archieven. Want wie is er niet nieuwsgierig naar de plek en omstandigheden waar ooit
zijn voorouders leefden. Bij ons bleek dat Barsingerhorn te zijn, waar drie generaties
schippers de bierhandel dreven. Terwijl Dirck en Claes Cornelisz Keesman met hun
damschuijt op Alkmaar voeren zaten de vrouwen ook niet stil. Maritje Jacobs, de
vrouw van Dirck, had een comenij-winkeltje even beoosten het raadhuis van
Barsingerhorn.
Daar kwam op zekere zondag in de nazomer van 1676 een man over 't veld uit
Winkel, die voor een stuijver Rottekruijt kocht. Dat kon in die tijd. Maar een paar
weken later kwam dezelfde man, weer op zondag, vanuit de kerk in Barsingerhorn
opnieuw om Rottekruijt. Nu had Maritje nog voor een oortje van 'tfenijn, zoals ze het
zelf noemde. Dan maar langs Dieuwer Keesman, de zuster van Dirck en Claes, die
haar comemj-winkeltje dicht bij de kerk had. Daar kocht de man opnieuw Rottekruijt
met het verhaal dat hij en zijn buurman muizen in het kanariezaad hadden.
Wat hij er werkelijk mee deed vonden we in de Rolle van de Schout van Winkel. Hij
bleek namelijk tuk op de erfenis van zijn overleden broer. Maar helaas, zijn broer had
twee kinderen die voorrang hadden. Aldus lokte de bruut op vrijdag 11 september
1676 de jongetjes met een broodje met boter en vlees waarop hij het Rottekruijt had
gesmeerd. Drie buurvrouwen hadden hem echter zien zitten op een bankje terwijl hij
stukjes eten aan de kinderen gaf. Buurvrouw Aef Cornelis verklaarde zelfs dat zij de
man had horen zeggen 'Wan machstouw 't wel, de jonge daer op antwoorde, ick mach
al wat lecker smaeckt".
Hij werd vrij snel opgepakt door de mannen van de Schout en bekende direct voor de
Schepenen buijten peijne en banden van ijserd\ Van de vele verslagen die wij lazen,
was die van moeder Geertje hartverscheurend. Komende vanuit de hekelboed trof zij
haar oudste kind Nan aan seer bangh en benaut, sijn oogen seer ingevallen, hebbende
blauwe ringen omde oogen ende lippenTot overmaat van ramp komt even later
buurvrouw Ariaentje met haar jongste kind Claes, die zij brakend in de boomgaard
vond. De twee vrouwen vechten voor het leven van de kinderen maar het mocht niet
baten voor Nan. De outste quam des avonts ten tien uren al te overlijden, ende 't
andere als met de dood worstelende ter nauwer noot het leven quam te behoudend
Bij het lezen van de verslagen was de spanning voelbaar en werd het duidelijk dat de
Schepenen vooral opzet wilden bewijzen. Ook kwamen we er achter dat onze Maritje
van de 'mennoniste gesindheijt" was. Zij eindigde haar verklaring namelijk met jae
jae en neen neen", terwijl Dieuwer het gebruikelijke soo waerlijck helpe mij godt
almachttichuitsprak.
De geëiste straf van de officier van Winckel was niet mis:
Historisch Niedorp, informatieblad 2009 nr. 2
