-27- andersdenkenden. 'Van vier knechten vergezeld en met het ontblote zwaard in de hand toog hij tot schrik der burgers door de stratenschreef een naslagwerk later. Zowel in het Engels als in het Nederlands werd knipperdolling vanaf de 17e eeuw overdrachtelijk gebruikt voor 'opstandeling', 'eigenzinnig man', 'bedrieger' of 'religieuze fanatiekeling'. Aan het eind van de 18e eeuw kwam daar de betekenis 'klein rond beschuitje' bij. Hoe die betekenisovergang tot stand is gekomen, is niet bekend. Het grote Woordenboek der Nederlandsche taal (40 dikke banden) schrijft hierover 'Mogelijk voelde men in het woord knipperdolling een klanknabootsend element dat goed paste bij bros, knapperig gebak.' Zeker is dat knipperdolletje vervolgens ook gebruikt werd voor andere kleine ronde voorwerpen, zoals kleine aardappelen. Het werd tevens gebruikt als vleinaampje voor (mollige) kleine kinderen. Vandaar waarschijnlijk het bekende kinderrijmpje: Hansje Knipperdolletje die zat laatst aan de dijk hij krabde aan zijn bolletje zijn mutsje viel in het slijk Met dank aan Ewoud Sanders Daar kwam zijn zusje aangelopen Hansje, wil je je mutsje verkopen? Nee, zus, domme zus, Wie verkoopt er nou zijn muts? Volgens de internetsite 'Familienamen in Nederland', gebaseerd op het telefoonboek, komt Knipperdolling als familienaam hier niet voor. Maar mogelijk wel in Duitsland. Het viel me op, dat een enkele naam uit die aanvangsperiode van onze doopsgezinden nog een relatie zou kunnen hebben met bekende mensen uit onze tijd. Zo is Camp genoemd, maar Van Herwerden nog niet. In het begin van de 16e eeuw komen we een dopersfamilie tegen met deze naam. Nogal afgedwaald van de oorspronkelijke woonplaats, het dorpje Heerwaarden, gelegen op de smalste strook tussen Waal en Maas. In die omgeving zijn de Van Herwerdens niet meer te vinden. Misschien angst voor overstromingen? We moeten ze nu, volgens bovengenoemde site, uitsluitend zoeken in Noord- en Zuid-Holland. Misschien is het louter toeval dat we nog een Van Herwerden aantreffen tussen onze huidige doopsgezinden. Er is lang geaarzeld om 'de oproep om naar Münster te gaan' hier ook nog toe te voegen. Ik heb zowel een kopie van de oorspronkelijke brief als de transcriptie (overzetting) in leesbaar oud-Nederlands. Maar de tekst blijft ongetwijfeld voor veel lezers zo lastig dat je eigenlijk aan het vertalen blijft. Daarom beperk ik me maar tot enkele veelzeggende zinsneden: niemant en sie om naer enich ongeloouich wijef oft man noch en nemtsen niet meede noch ongeloouige kinderen dien ongehorsam sijn want die in de gemeente Goodts niet en dienen /«V O*»* daer is guoets genoch voorden heylijghen daeromme en nempt niet mer met u dan geldt ende wat linwant (kleding) ende koost (voedsel) op de wech te eeten ende zo wije een mees (mes) heeft oft een spiess oft een hantboogse dien nemtse voor heem. Nieuwe Niedorp, 2008

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 2008 | | pagina 27