-18-
Hooghsaet noemt, maar ook de vader zelf! Zo wordt hij trouwens ook in het archief
Oud Recht Niedorp genoemd. Het gaat dan over de verkoop van een huis in Nierop en
een stuk weidegrond 'boven de Wester herberch(sloot)', terwijl hij zelf op dat moment
in Enkhuizen blijkt te wonen. Je kunt daaruit in elk geval de conclusie trekken dat hij
onmogelijk nog voorganger in Nieuwe Niedorp kan zijn. Het gaat om het jaar 1587,
dus twee jaar voordat hij in Hoorn wordt uitgebannen. Wellicht is hij intussen leraar in
Enkhuizen geweest.
Hoe komt Dirck Pietersz nu aan de naam Hoochsaet? Zijn vader zal Pieter heten, dat
spreekt. En dat doet onmiddellijk denken aan die eerst bekende pachter Pieter Pietersz
van omstreeks 1553. Dat zou hem kunnen zijn. Er valt niet of nauwelijks aan te
twijfelen, dat een van de voorvaderen (of voormoederen) op de betreffende hofstede
gewoond moet hebben. Daarvoor woont men te dicht in de buurt.
(In de huidige katholieke familie Hoogzaad wordt wel verondersteld dat die
doopsgezinde tak wellicht van vóór 1500 'stamt'. Als dat zo zou zijn kan deze tak op
dat moment natuurlijk onmogelijk al doopsgezind zijn geweest. Deze hervormde
richting bestond toen nog helemaal niet. Maar we zitten bij deze veronderstelling meer
met het probleem dat het huis met de naam Hooghsaet of De Hoge Zaat pas omstreeks
1500 zou zijn gesticht. We kunnen ons dus moeilijk vinden in deze opvatting.)
Valt er nog iets over de hofstede zelf te zeggen? In 1622 wordt er over een groot huis
gesproken en dat wordt bevestigd als we ergens over drie schoorstenen lezen. Op een
gegeven moment, in 1835, wordt er niet meer over De Hoogzaad gesproken, maar over
een boerenhuis met boed, er ff' en tuin aan de Langereis, of de Lage Wijzend onder
Hoogwoud. De naam Hoogzaad paste niet alleen uitstekend bij het terrein, maar ook
bij het hoge huis zelf. Saet betekende zowel bezitting als woning. Saetland als
bouwland in plaats van grasland kan ook nog een rol gespeeld hebben. De hoogste
landen werden nu eenmaal zo lang mogelijk als bouwland gebruikt. Het is heel
waarschijnlijk dat het hoge huis wegens hoge ouderdom en bouwvalligheid vóór 1835
is afgebroken. Een gebouw dat meer dan drie eeuwen oud wordt is een zeldzaamheid.
Misschien, heel misschien, is het opvolgende boerenhuis nog op een foto uit de jaren
'50 zichtbaar.
Nieuwe Niedorp, oktober 2008
Aantekeningen:
De Heerlijkheid Cabauw was in de 16e eeuw in het bezit van Vincent Cornelisz van Mierop,
thesaurier-generaal (algemene penningmeester) van Keizer Karei V. De nogal onbekende
topografische naam Mierop wordt gemakkelijk verwisseld met Nierop, zo ook in het boek
'Middeleeuwse kastelen van Noord-Holland' door J.W. Groesbeek. Tussen de Radboudstraat en de
Albrecht van Beierenstraat in Hoogwoud bevindt zich de V.C. van Mieropstraat. Hoogwoud toont in
zijn straatnamen een onmiskenbaar respect voor zijn historische achtergronden. Wat Mierop zelf
betreft: ik heb geen idee waar we dat moeten zoeken.
Belangrijkste bronnen:
Artikel 'Lijkt Catrina op ons?', door Ina Broekhuizen in de Schager Courant van 1 febr. 2008
Opmerkingen van Nico Hoogzaad
De aantekeningen van Bernd Ooijevaar
'Uit de kring van Rembrandt en Vondel', door H.F. Wijnman
Middelnederlandsch Handwoordenboek, door J. Verdam
Archief Oud Recht Niedorp
