-25-
ratten en de muizen. Het water uit de bron van Nijvel zou ratten en muizen helpen
verdrijven! Zo'n wonderbaarlijke wereld moet iemand uit onze tijd wel met enige
verbazing vervullen.
Jabeek
Enkele plaatsen in het zuiden van ons land zoals Geertruidenberg, Breda, Bergen op
Zoom, Heerlen en Maarheeze erkennen Gertrudis als plaatselijke patrones. Het dorp
waar de verering van onze Gertrudis opvallend levend werd gehouden is het kleine
Jabeek in onze provincie Limburg. Het ligt nogal onopvallend ten zuidoosten van
Sittard tegen de Duitse grens en het was tot de herindeling in 1982 zelfs de kleinste
gemeente van ons land. De parochiekerk is aan Gertrudis gewijd en is grotendeels een
schepping van een van onze
beroemdste architecten, namelijk
Pierre J.H. Cuypers. Pierre is
geboren in het nabijgelegen
Roermond. Hij is dan wel geen
jggfepi* stichter van kerken zoals
Gertrudis in de T eeuw, maar in
V) de 19° eeuw wel de ontwerper
'~~r> - van een zeer groot aantal kerken,
^■j^f Bij elkaar zo'n 80, voornamelijk
in het zuiden van ons land.
Beroemd is hij echter geworden
door het Centraal station van
De kerk van Jabeek is, afgezien van de toren, een schepping van Amsterdam het Rijksmuseum
Cui|pe's en kasteel de Haar bij
Haarzuylen. Toevallig is het jaar waarin ik me deze uitweiding veroorloof ook nog
eens tot het Cuypersjaar gebombardeerd en wordt dat Centraal station als een van de
tien mooiste gebouwen van ons land beschouwd. (Aldus een enquête van het dagblad
Trouw.) Overigens is Cuypers de grote initiator geweest van de neogotische bouwstijl.
De St. Gertrudiskerk in Jabeek is daar dan ook een treffend voorbeeld van, de veel
oudere toren daargelaten. Dat kon trouwens ook gezegd worden van onze eigen
neogotische kerk die in 1876 werd opgericht maar al in 1963 werd gesloopt.
Ratten en muizen
De Gertrudis verering in Jabeek gaat terug tot in de 17e
eeuw. Van echte bedevaartgangers naar de parochiekerk is
dan nog lang geen sprake. Het gaat in het begin van de 20e
eeuw om pelgrims uit de omgeving van Jabeek en uit
Duitsland. Die bidden de heilige bemiddelaarster
hartstochtelijk om haar 'voorspraak' in de hemel ten einde
muizen- en rattenplagen tegen te houden. Op de terugreis
neemt men dan gezegend water mee. We zullen straks zien
met welk doel. Op het oude gemeentewapen van Jabeek
staat Gertrudis met staf afgebeeld, met op die staf enkele
muizen. Haast vanzelfsprekend zijn er om haar de nodige
Het wapen van Jabeek