Jaap Arts
Maar hoe gaat dat veelal, er zijn steeds andere zaken die de nodige aandacht en tijd
vragen met daarbij de gedachte in het achterhoofd: "dat gesprek met Jaap Arts komt nog
wel, het heeft de tijd."
Niets bleek minder waar te zijn want op 8 december 2003 overleed Jaap Arts. Het
gezegde "stel niet uit tot morgen watje heden nog kunt doen" was hier wel op zijn plaats.
Hierna volgt, zij het later dan in de bedoeling lag, het artikel uit 'Nuchter Bekeken'
Hij werd op 18 augustus geboren in Nieuwe Niedorp, en heeft vrijwel zijn gehele leven
doorgebracht in dit dorp in de kop van Noord-Holland, waar hij nu in een bejaar
denwoning woont met een prachtig uitzicht over de weilanden.
Zijn vader, die een baan had op het belastingkantoor, was lid van de doopsgezinde
gemeente, zijn moeder was hervormd. Toen Jaap vijfjaar was, kocht zijn vader naast zijn
werk een boerderijtje met vier koeien. Zijn gezondheid was helaas niet zo goed, en op
een gegeven ogenblik werd hij afgekeurd. Hij overleed op 46-jarige leeftijd, toen Jaap
nog maar tien jaar oud was. Zijn moeder kreeg toen steun van zowel de doopsgezinde als
de hervormde kerk (van beide een rijksdaalder per week), en moest verder de kost
verdienen met wassen en strijken voor andere mensen. Jaap moest dan de vieze was
ophalen, waar de mensen zeep en een gulden bijgedaan hadden. Gelukkig verdiende Jaap
zijn oudere broer toen ook een tientje per week.
Met andere kinderen uit het dorp ging Jaap naar de lagere school in Winkel, zo'n drie
kwartier lopen. Ze gingen vrijwel altijd; Jaap kan zich nog herinneren dat hij als klein
jongetje een keer door de meester op de bank werd gezet als voorbeeld van doorzetten,
toen kinderen van de andere kant van Winkel het weer te slecht hadden gevonden om
naar school te gaan. Jaap was niet zo'n goede leerling, maar zijn oudere zus heeft hem
goed geholpen om lezen en schrijven onder de knie te krijgen. Ook zijn gezondheid hield
niet over: vóór zijn elfde jaar was hij al twee keer op vakantiekamp in Egmond geweest
om aan te sterken.
Schilder
Na de lagere school kwam hij, twaalf jaar jong, bij de schilder. Dat was een oom van
hem, die eigenlijk liever monteur was geworden, maar die het bedrijf had moeten
overnemen van z'n vader.
Die oom had al een T-Fordje, en daarvan heeft Jaap later gebruik gemaakt om het
autorijden te leren en zijn rijbewijs te halen toen hij achttien was.
Hij vertelt tussendoor ook even hoe het rij-examen toen werd afgenomen. Hij moest
daarvoor naar de dokter in Hoogwoud. Die nam hem eerst het theoretische gedeelte af.
Op een vel papier maakte hij een situatieschets van een kruising, met kruisjes die auto's
moesten voorstellen; Jaap moest dan zeggen wie voorrang had.
-4-
