-15
Het levensverhaal van Piet Zwagerman, deel XXI
't Is een goede gedachte geweest van de Nederlandse regering om alle aandacht te
schenken aan de viering van de bevrijdingsdag, nu het 20 jaar geleden is dat de Duitsers,
na vijf jaar moord en doodslag, eindelijk met de kous op de kop naar hun heimat konden
terugkeren. Ze hebben zich ook in die laatste dagen, toen enkel nog Noord- en Zuid-
Holland in hun bezit waren van hun allerslechtste kant laten zien. Zij hebben zich gehaast
nog vele gevangenen te fusilleren. Zelfs na de overgave zijn er nog slachtoffers gevallen.
En wat ze gestolen en verwoest hebben, daar zal ik een kleine opsomming van geven
(officiële cijfers).
Rond 245.000 ha cultuurgrond voor langere of kortere tijd onder water gezet, waarvan
68.900 ha met zout water. 72.500 ha ernstig beschadigd door vervuiling, evacuatie,
mijnenvelden en andere verdedigingswerken. 3600 Verwoeste, 6000 zwaar beschadigde
en 3300 licht beschadigde boerderijen. Een gehalveerde vee- en varkensstapel, een
vrijwel verdwenen kippenstapel op een kleine kern fokmateriaal na. Een in het algemeen
verarmde grond door gebrek aan kunstmest, een sterk verouderd werktuigenbestand,
nadat de klok vijf jaar had stilgestaan. Zo stond de Nederlandse landbouw er bij twintig
jaar geleden bij het eind van de oorlog. Berooid, zwaar gehavend en verslagen. En dan
hebben wij het alleen nog maar over de grond en de werktuigen. Veel ernstiger,
onherstelbaar, was het verlies aan mensenlevens door oorlogshandelingen en in het
verzet, plus de massale vernietiging van het joodse deel van de natie.
Een mens vergeet snel. Dit is enerzijds maar gelukkig. Het leven moet verder gaan. Maar
toch is het goed die nuchtere balans van een geteisterde landbouw in een zwaar beproefd
en verarmd land, twintig jaar geleden, nog eens voor ogen te houden. Om des te beter de
nodige dankbaarheid te kunnen opbrengen in herinnering en herdenking. Dankbaar in de
eerste plaats jegens hen die zulke grote offers brachten. Dankbaar ook jegens degenen die
zich na het uur der bevrijding onvermoeid hebben ingezet om van hun land weer een
bewoonbaar land te maken.
En nu maar weer m'n ziekenhuisbelevenissen.
Ik wilde mijn kindse buurman graag verlaten. Ik was toen zo ver, dat ik gesteund door
twee verpleegsters, weer een beetje kon lopen. Ze brachten mij op de zaal ('t was maar
een paar stappen) waar ik een bed kreeg 'achter de coulissen' zoals wij dat noemden. Ik
lag daar rustig en vlakbij het gezelschapszaaltje. Toen wij door de deur de zaal
binnenkwamen, klonk een groot applaus, omdat Zwagerman weer was teruggekomen,
een zieke die haast al afgeschreven was. Er lagen er nog vijf die mij op 19 oktober naar
de operatiezaal hadden zien gaan. Ze hadden het natuurlijk aan de anderen verteld. Het
was een hartelijke ontvangst en het deed me goed. Ik had dit ook niet verwacht. Ook de
zusters en twee broeders toonden zich verheugd. Ze hadden het bij wijze van spreken
'gewonnen': Zwagerman was weer terug.
Ik geloof, dat als ze zo lang een zwaar zieke hebben verpleegd die uiteindelijk beter
wordt, dat 't voor hen ook een persoonlijke vreugde is. Zo heb ik het tenminste gevoeld.
En dan was er de dag dat ik voor het eerst weer op mijn benen stond, op bevel van de
dokter. Hij zei: 'Zwagerman moet er even uit, hij moet op z'n benen staan'. Ik had me
