-27-
weg was. Indien men anders zou handelen stond daar de zware boete van 2000 Carolus
guldens op. Ook mocht er in normale tijden nimmer water door het Verlaat worden
geloosd.
In 1558 werd er door de schepenen van Oude- en Nieuwe Niedorp een ordonnantie op
de heffing van sluisgelden vastgesteld. Daaruit bleek dat de sluis toen gepasseerd werd
door Damlopers (dit is een schuit die diverse goederen vervoerde) met een inhoud van
3 tot 6 ton en verder hooi- en rietpramen. De ontvangen sluisgelden kwamen ten goede
aan de "Heilige Geestmeesters" in de Niedorpen. De "Heilige Geestmeesters" waren
belast met de verzorging van de armlastigen onder de bevolking. Tot in 1861 werd het
aan Nieuwe Niedorp toekomende deel van de sluispacht altijd in de armenkas gestort.
Men eindigde daarmee omdat de gemeente wel aan het onderhoud van de sluis aan 't
Verlaat betaalde maar niet van de ontvangsten profiteerde.
Na de droogmaking van de Heerhugowaard in 1629 kwamen de schepen via het
Verlaat op de ringvaart van de drooggelegde polder. Vermoedelijk konden de
Niedorpen het niet laten om bij tijd en wijle hun overtollige water te lozen op de
ringvaart, want bij uitspraak van de Hoge Raad van 19 maart 1641 kregen de
waarschappen van de Heerhugowaard en het Geestmerambacht toestemming om aan
het Verlaat twee zgn. contradeuren te stellen. Dergelijke deuren werkten tegengesteld
aan de reeds bestaande en voorkwamen dat het water uit de Niedorper Kogge kon
wegvloeien in de Raaksmaatboezem. Meermalen zijn er over deze kwestie geschillen
geweest tot er uiteindelijk na de gedane uitspraak van 1641 pas in 1914 inderdaad
z.g.n. schot- of ebdeuren werden geplaatst. Uiteraard weigerden de beide Niedorpen
alle medewerking en tekenden tegen dit voornemen protest aan bij diverse instanties.
Gedeputeerde Staten gaven uiteindelijk de doorslag door te stellen dat de plaatsing van
contradeuren door het Ambacht van Westfriesland genaamd Geestmerambacht van
wege oude overeenkomsten volkomen gerechtigd was en dat Niedorp een plaatsing
daarvan aan zichzelf te wijten had.
Het Verlaat met sluis en ophaalbrug omstreeks 1900
