leger tegen te houden. We tellen ons Veldhuizen dus voorlopig maar niet mee onder de
verdedigingswerken.
Een uitgekiende verdedigingspost?
Als laatste onderwerp komt Blokhuizen aan de beurt. Het gehucht staat op heel veel
verschillende kaarten afgedrukt, niet alleen op de uitgebreide topografische, maar ook
op provinciekaarten uit het begin van de vorige eeuw. Toen was de actieradius van de
meeste mensen nog zo beperkt, dat elk gehuchtje op de kaart een naam moest hebben.
Sommigen bezitten de wandkaart van G. de Vries die 'Hollands Noorderkwartier in
1288' verbeeldt. Daarop is Blokhuizen al prominent aanwezig, zij het geschreven als
Blochuus. Waar hij dat vandaan had?
O.a. van de beroemde kaart van Joost Jansz Beeldsnijder uit 1575, zo'n kleine drie
honderd jaar later! Een gewaagd voorbeeld voor z'n historiserende kaart? Dat is wel
zeker. Maar laten we eerst eens kijken wat men alzo bij de naam heeft gedacht:
G. Karsten veronderstelde in zijn bekende boekje 'Noordhollandse Plaatsnamen',
uit 1951, dat het hier zou gaan om een aantal aaneengebouwde huizen, een blok
huizen. In een sterk bebouwde omgeving geen
gekke gedachte, maar hier in het wijde land?
M.J. Sjerps schrijft in zijn aardige boekje 'Langs
oude dijken en terpen' uit 1979 over Blokhuizen,
dat het waarschijnlijk een pleisterplaats aan de weg
naar Schagen was, of een blokhuis waarin een klein
garnizoen gelegerd was om de West-Friezen onder
de duim te houden. Sjerps is hier kennelijk sterk
beïnvloed door de kaart van G. de Vries door het
mogelijk militaire blokhuis helemaal terug te plaat
sen in de tijd van Floris V.
Latere kaarttekenaars zoals A.A.Beekman (1916) en
H. Schoorl (1982) waren wat voorzichtiger. Ze
lieten Blochuus vallen en vonden het ook wijzer om
maar niet verder in de geschiedenis terug te gaan
dan tot 1300.
Sjerps memoreert nog even, dat nog niet zo lang geleden hier op de hoek van de weg
naar de Schagerwaard (oftewel Dirkshorn) een herberg stond met een paarden-
stalling. Vandaar natuurlijk, dat hij wat aarzelt tussen de twee gegeven mogelijkheden.
Het Plaatsnamenboek van Van Berkel en Samplonius neemt als eerste jaar van het
opduiken der naam Blockhuysen 1745. Maar men houdt het er verder op dat we hier
oorspronkelijk met een blokhuis als verdedigingspost te maken hebben, gelegen aan
een verbindingsweg, opgetrokken uit stammetjes en zware balken (vergelijk blokhut).
De bekende Jan Pannekeet was het daar ook roerend mee eens in zijn eigen
Plaatsnamenboek. Hiermee zijn we er echter nog niet.
-8-
