Op een dag kwamen twee van de compagnie 't uniform halen. Moeder nam de schuld
voor het niet versturen op zich en de heren namen dat nogal goed op. Ze werden vrien
delijk ontvangen en sloegen er een vrije dag uit. Voor hun part hadden ze alle dagen
zo'n baan. Jan en ik waren aan het werk en niet thuis toen dit geval zich afspeelde.
Toen Jan weer voor drie of vier weken moest opkomen was hij dus weer gewoon sol
daat of hooguit korporaal (dat weet ik niet meer). Maar het duurde niet lang voor hij
zijn strepen terugkreeg. De derde keer dat hij opkwam hebben ze hem zelfs sergeant
majoor gemaakt, maar wel één dag voor hij naar huis ging. Zo hadden ze hem maar
één dag extra salaris te betalen.
Met Pasen 1939 werd hij opgeroepen. De oorlog woedde nog wel niet vlak bij onze
grenzen, maar een deel van het leger werd toch in paraatheid gebracht en daar was Jan
ook bij. Als sergeant-majoor administrateur heeft hij gediend op het fort Dirks Admi
raal in de stelling (Den) Helder tot de overgave, of mogelijk enige weken langer.
In juni 1940 kwam hij terug.
In april 1940 mocht de ulo-school in Noord-Scharwoude een extra onderwijzer
aantrekken. Hoewel ze toen nog helemaal niet konden weten wanneer Jan Zwagerman
weer voor de klas kon komen, werd hij toch door de raad benoemd. Men was niet ver
geten dat hij een heel jaar voor niets had gewerkt.
Dit werd in de raad nog eens beklemtoond door de toenmalige burgemeester die er ook
nog aan toevoegde dat iemand die is opgeroepen om zijn land te dienen niet in zijn car
rière getroffen mocht worden!
Tijdens de oorlog heeft Jan zijn dank aan deze burgemeester nog eens kunnen tonen.
Deze was inmiddels afgezet, woonde (meen ik) in Santpoort en had uiteindelijk aan
alles gebrek. In het laatste oorlogsjaar was hij naar Zuid-Scharwoude gekomen om bij
zijn vroegere gemeentenaren wat op te scharrelen. Zo kwam hij ook bij onze zoon en
zijn vrouw Janke. Jan had net een zak aardappelen bij vader en moeder gehaald. Die
zak gaf hij maar aan de oud-burgemeester mee.
Jan en Janke zijn in oktober 1939 getrouwd. Ze konden een woning krijgen, het salaris
van een sergeant-majoor was voldoende en daar zij de leeftijd van 28 en 29 jaar
hadden grepen zij die gelegenheid aan.
Onze dochter Rita was met haar verpleegstersberoep minder gelukkig. Ze kon er slecht
tegen en werd al magerder, 't Was toentertijd ook een zwaar leven. Ongeveer 10 uur
werken per dag, één dag vrij in de week en om de drie weken viel die vrije dag op een
zondag. En poot aan spelen. Rita werkte er met lust en ijver, maar op de duur hield ze
het niet uit. 1 Januari 1938 ging zij er heen en september 1939 kwam ze ziek thuis.
Het bleek dat ze een zware pleuritis had. Het duurde weken voor ze weer opknapte.
Toen ze het bed kon verlaten was er nog geen sprake van dat ze iets kon doen en de
controlerend geneesheer en onze huisarts dokter De Boer schreven een rustkuur van
enkele maanden voor. Ze is toen opgenomen in het rustoord Heideheuvel in Hilversum
en daar de hele winter 1939 - 1940 gebleven. Enige weken voor het uitbreken van de
oorlog kwam ze thuis.
-16-