-19-
Het inbraakgebied is echter wel erg groot als we zouden uitgaan van een direct vooraf
gaande doorbraak in de zijdewind bij De Weel. Het is haast ondenkbaar dat via een
tweede doorbraak in het oude Leijerdijkje zo'n oppervlak weggespoeld zou kunnen
worden. Ook al liggen ze dan voorbeeldig in één lijn met een stevige storm uit het
westen. Hoe lossen we dit op?
Het lijkt mij heel goed mogelijk dat onze bekende zijdewind, de binnendijk tussen de
Langereis en Valkoog, van latere datum is dan het Leijerdijkje. Een binnenlandse
stormvloed vanuit het Waar(d)land zou dan zonder de zijdewind, door niets afgeremd,
heel wat meer gevolgen kunnen hebben.
Er is een enkele aanwijzing dat er een vroegere zijdewind bestaan heeft die veel meer
naar het oosten lag, namelijk in de buurt van onze Rijd.
De Grote Vlos, een intrigerende naam
Dat lage stuk heeft ook een interessante naam: De Grote Vlos oftewel De Vloslanden.
Een vlos was in Noord-Holland een stuk gereedschap om turf uit de grond te halen,
een baggerbeugel! Je mag haast verwachten, dat zo'n stuk gereedschap op de Grote
Vlos een belangrijke rol gespeeld moet hebben.
Maar zouden we daar dan niet veel meer water moeten tegenkomen? Bij beugelen denk
je toch al gauw aan al die meren die dankzij die zogeheten natte vervening zijn
ontstaan, zoals bijv. de Loosdrechtse - en Vinkeveense plassen...
Hoe zit dat? Zou misschien de Grote Vlos met een andere oude betekenis van vlossen
te maken hebben gehad, nl. het vuil uit het water halen? De plaatsnaam Terdiek bete
kent volgens onze naamkundigen helemaal niet 'aan de dijk', maar 'plaats met aandrij
vende ruigte'. (Zie info nr. 17 dec. 91.Dat houdt dus in dat hier vroeger heel wat
water geweest moet zijn, al was dat wellicht beperkt tot het winterseizoen. Men vond
het misschien gewenst om die aandrijvende rommel eruit te vissen. Of zou het soms
specifiek om losgespoeld veen kunnen gaan dat nog mooi voor verwarming gebruikt
kon worden? Of was misschien de waterrijke tijd bij uitstek geschikt om te beugelen?
Het antwoord laat voorlopig op zich wachten.
In elk geval hebben we hier te maken met veen. Hoe dan ook. Want we komen in de
archiefstukken enkele malen de naam De Veene tegen, gesitueerd bij de Vloslanden en
de molen aan de Gouwsloot. (Deze belangrijke sloot liep achter de Oude-Niedorper
kerk langs tot aan 't Paadje en waarschijnlijk in het verre verleden nog een heel stuk
verder.)
We spreken hier in 't algemeen over de 'Oude' molen in verband met de nieuw
geplaatste molen in de buurt van de Niedorper vaart naar 't Verlaat. We praten dan
over de 17e eeuw.
Leijen, een poging tot opheldering
U ziet hoe spannend dat gespit in het verleden kan zijn. Je hebt het ene nog niet boven
water of een volgend probleem dient zich al weer aan. Ons verleden laat zich maar
moeizaam en uiterst geleidelijk ontdekken. En zo'n ontdekkingsreis zit vol voetangels
en klemmen.
