Over bierbrouwen, veldnamen en verdwenen kerkhoven
Het panhuis
Onze lezers herinneren zich waarschijnlijk nog wel het onopgeloste probleem uit ons
informatieblad van november 2001Wat stelde dat panhuis nou uiteindelijk voor.
Had Cornelis Jansz.van Enkhuizen echt een brouwerij in De Kampen? Of ging het om
een buitenhuis met een in die tijd opvallend pannendak?
We stemmen na ampele overweging voor het eerste!
Het blijkt namelijk, dat juist Enkhuizer brouwfamilies de algemene stedelijke voor
schriften nogal eens aan hun laars lapten en met hun activiteiten doodgemoedereerd
het platteland op gingen. Zo wordt er bijvoorbeeld verhaald over drie Enkhuizer
brouwerijen die tussen 1550 en 1560 in Bovenkarspel in bedrijf waren. En wat dichter
bij ons: over een brouwhuis in de pas drooggelegde Berkmeer. Dit brouwhuis werd in
1641 aangekocht door de notabele Enkhuizer Hendrik Jansz. van Loosen, die niet
alleen brouwer was, maar ook groot-haringhandelaar, reder en zelfs dijkgraaf.
Het waren de minsten niet die de stedelijke privileges en de Staten van Holland
trotseerden. Tot grote woede van Hoorn.
De mientbrug
Hoewel de Nieuwe Sloot vast en zeker de belangrijkste verbindingsweg met de buiten
wereld betekende voor zowel ons panhuis als het latere buitenhuis van Mr Goswinus
Exken en zijn nazaten, kon men ook gebruik maken van een eigen pad tot de Beijtse-
brag en vervolgens de Westerweg. Als men alle ongemakken dan maar voor lief nam.
Van echt plaveisel was er in die tijd geen sprake.
Laten we die Westerweg vandaag eens volgen met de nodige aandacht voor historische
wetenswaardigheden en in 't bijzonder oude veldnamen. Sommige zijn interessant
genoeg om even bij stil te staan.
Om te beginnen moeten we vanuit het dorp uiteraard de brug over om de voorsloot te
passeren. Iedereen kan zien dat deze stenen brug een broertje is van de brug naar de
Oosterweg. En vrijwel alle oud-dorpers weten wel, dat er bij de Westerweg tot in de
vorige eeuw een fraaie ophaalbrug te bewonderen viel. Ook al is het maar van oude
foto's. Maar vrijwel niemand weet, dat lang geleden daar ook een stenen brug
aanwezig was, in de archieven wel omschreven als de 'meente steenen brech' of
kortweg de 'mientbrugh' ofwel de 'stenen brug'. Zo lezen we ergens over een 'pak- en
kaaspakhuis dat de stenen brug belendt'. Een bericht uit 1747, ruim twee en een halve
eeuw geleden.
Onze gedachten gaan dan onwillekeurig uit naar het grote oude huis van Woudt en
Wagenaar uit onze kindertijd, pal naast de brug. Zou dat het misschien geweest zijn? 't
Was nou niet bepaald een onbeduidend bouwwerkje dat daar heel dicht bij de Dorps-
sloot en evenwijdig aan het water was opgetrokken.
De belangrijkste vraag is echter wat we ons bij die stenen brug moeten voorstellen. De
Voorsloot was in die tijd voor Winkel een uiterst belangrijke doorvaartroute, dus de
brugdekken moesten omhoog kunnen of van zichzelf zo hoog zijn dat ze geen
belemmering voor de scheepvaart vormden. Hebben we bij een stenen brug te denken