-25-
De boeren behoorden tot de hoogst aangeslagenen in de grond- en personele belasting.
Op de lijst van belastingbetalers die 30 of meer betaalden, staan in de gemeente
Winkel zestig personen met naam en beroep vermeld. Een aantal van vijftig
aangeslagenen was "landman", d.w.z. veehouder of landbouwer. Zij betaalden 30 of
meer belasting. Hierbij waren tien agrariërs die 150 belasting betaalden. De
resterende tien belastingbetalers behoorden tot de neringdoenden, ambachts- of
kooplieden.
Keuze van een huwelijkspartner
Dat afstanden een rol speelden bij ondermeer het kiezen van een huwelijkspartner
blijkt duidelijk uit de geboorteplaatsen der echtparen in de gemeente Winkel. We
mogen ervanuit gaan dat de situatie in de beide Niedorpen hiervan weinig verschilde.
Van de 190 echtparen - 380 personen - in de gemeente Winkel was 36 geboren in
de eigen gemeente, 57 geboren binnen een straal van 25 km rond Winkel en 7%
geboren verder dan 25 km van Winkel.
Deze gegevens zijn, gezien de beperkingen van vervoer zo'n 150 jaar geleden, wel
verklaarbaar. Vakanties waren onbekend terwijl het reizen verder dan de eigen
omgeving een hele onderneming was. Reizen binnen een afstand van ongeveer 25 km
vanuit de woonplaats was nog te doen. Deze afstand kon, als er geen vervoer met
veerschuit of wagen mogelijk was, in één lange dag heen en terug te voet, worden
afgelegd.
Een huwelijkspartner kon binnen dat gebied wel worden gevonden. De boerenzoons en
-dochters uit Winkel wisten veelvuldig een huwelijkspartner te vinden in het ongeveer
10 km verder gelegen Twisk, een dorp met een welgestelde boerenstand. Het geringe
aantal echtparen, waarvan één afkomstig was uit een gemeente meer dan 25 km
verwijderd van Winkel, was in een aantal gevallen het gevolg van een huwelijk tussen
een dochter van een neringdoende met een door haar vader aangenomen arbeidskracht
uit den vreemde.
De mannen huwden op een gemiddelde leeftijd van 26 jaar, bij de vrouwen was dat 23
jaar. Dit betreft gegevens bij een eerste huwelijk, tweede huwelijken zijn buiten
beschouwing gelaten. Bij uitzondering kwam een huwelijk voor waarbij de vrouw
jonger was dan 20 jaar. Dit betrof nog al eens een "gedwongen" huwelijk.
In het algemeen huwde men iemand van gelijke afkomst, de arbeider zocht zijn vrouw
in de arbeidersgezinnen, de overigen huwden met iemand uit een gezin waarin
hetzelfde beroep werd bedreven of dat in financieel opzicht gelijkwaardig was.
Uitzonderingen kwamen voor: zo huwde een boerin die weduwe was geworden wel
met de knecht of de weduwnaar-boer met de dienstbode of de naaister.
Een leeftijdsverschil van enkele tientallen jaren was daarbij geen uitzondering. In deze
omstandigheden geldt duidelijk het gezegde van nood breekt wetten.
Grondgebruik
In de Niedorperkogge bezaten de 150 agrariërs gezamenlijk 2900 ha grasland. Daarvan
was 60 of 1740 ha, weiland en 40 of 1160 ha, hooiland. Het areaal bouwland
was niet groot en bedroeg 14 of 400 ha, van de totale oppervlakte aan land.