In de instructie uit 1602 voor de schoolmeester, tevens koster en voorzanger, is
ondermeer het volgende opgenomen: Wanneer enig graf opgedolven wordt dient hij de
beenderen die op het kerkhof liggen, op te rapen en in 't beenhuijs te brengen.
Het luiden van de kerkklokken
Ook het luiden van de gewijde kerkklokken dat in de roomse tijd werd gezien als een
machtig middel om de ziel van de gestorvene te beschermen tegen boze machten,
mocht niet meer plaatsvinden. De bevolking kon zich daar moeilijk in vinden met als
gevolg dat de Noord-Hollandse synode in 1583 het klokluiden weer toestond. Het had
nu de bedoeling om de levenden op te roepen ter begrafenis te gaan en een ieder te
doordringen van de vergankelijkheid des levens. Voor het luiden moest ook worden
betaald: sullen den genen die hare dooden willen laten beluijden daer voor moeten
betaelen aen den cos ter één gulden vier stuijvers.
Het zetten van de doodbaren
Al van oudsher was het gewoonte om bij het overlijden een wit geschaafde of zwart
geschilderde doodbaar voor het huis van de overledene te plaatsen. Hiermede maakte
men aan een ieder bekend dat er in de woning een overledene stond opgebaard. De
doodbaar bleef daar staan tot op de dag van begraven. In de stede Niedorp werd op 9
februari 1722 het volgende verbod van kracht: En sal niemand eenige doodbaren voor
sijn huijs mogen setten ofte doen setten, als op de dagh dat het lijk begraven werd. Op
de boete van drie gulden. In de Streek tussen Hoorn en Enkhuizen maakte men een
sterfgeval bekend door het plaatsen van een zwart kruis voor het sterfhuis.
Gedenkstenen
Ieder graf in de kerk moest verplicht gedekt zijn met een stenen plaat. Sommige
daarvan waren zeer eenvoudig met alleen een huismerk en nummer erin gebeiteld. Op
het merendeel der stenen stond de naam van de overledene, zijn beroep,
overlijdensdatum en leeftijd. Waren er meerdere overledenen in de grafruimte
begraven, dan kwamen ook die gegevens op de steen te staan. Een uitvoeriger tekst op
de gedenksteen was overigens geen uitzondering. Bij de Nederlands-hervormde kerk in
Nieuwe Niedorp ligt nog een aantal van deze grafstenen die afkomstig zijn uit de in
1875 afgebroken kruiskerk. Hierbij bevindt zich de steen van Dirk Rembrandtsz van
Nierop, schoenmaker en sterrenkundige met het volgende opschrift:
Dirck Rembrants VN. out omtrent 72 jaar Mr. in de Wiskonst.
Hier rust dat schrander hooft,
Die d'eclips recht verlichten,
d'astronomi wist te stichten.
Sijn glorie nooyt verdooft.
Hij toond ons dat de son
stil stond d'aertkloot draayde.
en hoe de dwaalder swaayde
Uyt waare wijsheyts bron.
Schoon menich hier mee spot,
sijn wijser der planeeten
