Grondverzakkingen in de kerken
Het ligt voor de hand dat de kerkvloeren door het vele begraven aan verzakkingen
onderhevig waren en met zand aangevuld dienden te worden. In 1705 moest de vloer
in de kerk van Barsingerhorn opnieuw gelegd worden. Een ieder die het recht op een
grafruimte in de kerk bezat was verplicht aan de gemaakte onkosten mee te betalen.
Van hen die nalieten daar aan te voldoen vervielen de eigendomsrechten aan de kerk.
Deze kon de grafruimte dan opnieuwuitgeven en de vastgestelde grafrechten innen.
Begraafrechten in de 17e eeuw
In Barsingerhorn en Haringhuizen was in 1677 het tarief van begraven voor 14 jaar
en ouder:
In de kerk: 3,~ voor binnenpoorters,
4,~ voor buitenpoorters.
Op het kerkhof: 1,— voor binnenpoorters,
2,— voor buitenpoorters.
In de stede Niedorp (Oude- en Nieuwe Niedorp) werd in 1647 de aankoop van een graf
voor binnenpoorters gesteld op 6,—. Door buitenpoorters moest 12,— betaald
worden. Men was tevens verplicht de grafruimte met een steen te bedekken van 28
duim (72 cm) in het vierkant met het merk of de naam daar in gehouwen. Om voor
buitenpoorters (personen van elders) het begraven in de kerken van Oude- en Nieuwe
Niedorp en Winkel minder aantrekkelijk te maken berekende men het dubbele tarief.
Op deze wijze probeerde het kerkbestuur kennelijk te voorkomen dat er gebrek aan
grafruimte in de kerk zou ontstaan. In Oude- en Nieuwe Niedorp worden tot 1829 geen
tarieven vermeld voor het begraven op het kerkhof. Omdat daar tot 1829 de minder
gegoeden en de arme lieden werden begraven gebeurde dat vermoedelijk kosteloos.
Een rooster bij de ingang van het kerkhof
Om honden en loslopend vee buiten het kerkhof te houden werd bij de ingang van het
kerkhof een rooster boven een ondiepe put geplaatst. In de verordening op het
kermisfeest in Nieuwe Niedorp uit 1825 is ondermeer opgenomen: De hakblokken
moeten staan op het kerkhof over de rooster. Deze hakblokken werden gebruikt voor
het koekhakken, een kermisattractie die tot ongeveer vijftig jaar geleden nog in gebruik
was. Het gedeelte grasveld voor de kerk werd gerekend onderdeel te zijn van het achter
de kerk gelegen kerkhof hoewel er nimmer in is begraven. Vrijwel zeker is het rooster
tijdens de afbraak van de kruiskerk in 1875 verwijderd.
Knekelhuizen
Gezien in het licht van een volkomen lichamelijke opstanding waren de beenderen na
de dood het voornaamste bestanddeel van het gestorven lichaam. In het verleden werd
het behoud daarvan ten zeerste op prijs gesteld. Vanwege hun betekenis kon men bij
grafruiming de beenderen vanzelfsprekend niet vernietigen. Iedere stad of dorp had
dan ook een knekelhuis. In de gemeente Niedorp kunnen we alleen van het kerkhof in
Nieuwe Niedorp met zekerheid vaststellen dat daar een knekelhuis aanwezig was.
-6-