Wat heeft de paskaart van Dirk Rembrantsz van Nierop
met de pendelklokken van Huygens te maken?
Jan Smit, Winkel 1999.
Dirck Rembrantsz van Nierop
(1610-1682) was in de
zeventiende eeuw een bekend
en belangrijk astronoom en
wiskundige. Al tijdens zijn
leven werd deze eenvoudige
schoenlapper een bekend
sterrekundige, meester in de
wiskonst en een uitmuntend
navigatie-onderwijzer voor
schippers en stuurlieden. Al
deze geleerdheid had hij zich
door veel zelfstudie eigen
gemaakt.
ming met de schoenmakerij, les
in navigatieleer. Zijn woning stond aan de Hoogzijde van de Dorpsstraat, schuin
tegenover het sluisje in de Voorsloot. Dirk Rembrantsz van Nierop schreef hier een
groot aantal wetenschappelijke werken, maakte almanakken en tekende wassende
graden kaarten. Hij stond in briefwisseling met de groten der aarde en kwam
regelmatig bij Christiaen Huygens en Nicolaas Witsen over de vloer. Ver voor de
uitgave van de Enkhuizer Almanakken was Dirck Rembrantsz al actief met de Nierper
Almanakken.
Dirck Rembrantsz van Nierop stierf in 1682 op 73-jarige leeftijd te Nieuwe Niedorp.
Een behoorlijk aantal van zijn boeken - 17 exemplaren, een legaat uit de nalatenschap
van professor Visser - is nog in het bezit van de gemeente Niedorp, maar wordt
beheerd in het Streekarchief te Alkmaar.
Een Europese paskaart met wassende graden van Dirck Rembrantsz
Onze Dirck heeft de laatste jaren weer aardig in de belangstelling gestaan. Begin
augustus 1996 kreeg ik een telefoontje van de heer E. Schliesser, werkzaam op het
Department of Philosophy van de University of Chicago. Schliesser was even in
Nederland voor een onderzoek naar de Lengtevinding via de pendelklokken van
Christiaen Huygens uit 1687.
Bij zijn onderzoek stuitte hij ook op mijn boekjes over D.R. van Nierop, waarin hij
onder meer iets vond vermeld over zeekaarten die Dirck gemaakt zou hebben. In deel I
meld ik namelijk op bladzijde 50 dat er twee kaarten van Dirck afkomstig zouden zijn.
Hiervan wordt tenminste melding gemaakt in Imago Mundi en het blad Phoenix. Zelf
heb ik de kaart(en) niet kunnen traceren en dus ook niet gezien. Maar Schliesser kreeg
de Wassende graade Paskaart, Vertoonende alle zeekusten van Europa, De geheele
Van Nierop gaf in Nieuwe Niedorp, dus thuis in de
-6-