Het jaartal 1546 op het houten gewelf boven het orgel gaf niet, zoals wel werd
veronderstelt, het bouwjaar van de kerk aan maar de dagtekening van het herstelde
timmerwerk.
In de buitenmuren van de dwarsbeuken bevonden zich nog een drietal stenen beelden.
In de zuidbeuk bevond zich in een nis van de binnenmuur een beeldje van zandsteen
uit de 13e eeuw. In de noordbeuk waren nog twee beeldjes aanwezig waar de hoofden
van ontbraken.
Afbraak van de kruiskerk
De kerkvoogden, te weten D. van der Stok, B.J. van Herwerden, J. van der Deure, C.
Pool en M. Koopman, stonden helaas niet open voor de aandrang die op hen werd
uitgeoefend om de oude kerk afdoende te restaureren. In december 1875 werd een
aanvang gemaakt met de afbraak.
Volgens de staat van uitgaven is er een foto van de kerk gemaakt waarvan de kosten
één gulden hebben bedragen. Helaas is de foto niet meer in het bezit van het
kerkbestuur.
Na verwijdering van de banken konden de teksten op de grafstenen worden genoteerd.
Deze grafteksten bevinden zich in het kerkarchief
De grafstenen zijn later in de nieuw gebouwde kerk teruggelegd. Een aantal historisch
waardevolle attributen werden door notaris Sloos uit Winkel tijdens een veiling
verkocht. Het betrof de preekstoel met koperen trapleuning, twee koperen kronen met
enkele blakers en kandelaren van koper. Verder nog het gebeeldhouwde eikenhouten
koorhek en dito portaalhek. Dit bracht in totaal een bedrag op van 1282.
Drie stenen beeldjes uit de buitengevel, alsmede vier 40 cm grote houten beeldjes
werden aan een museum geschonken. Volgens een legende stelden deze beeldjes de
stichters van de kerk voor, te weten: Ipke-Geelstipke-Boekmaijer en Abbegeerke.
Deze zogenaamde balksleutels bevinden zich thans in de kruiskerk van Oosthuizen.
Noodkerk ea nieuwbouw
Ten behoeve van de toen nog talrijke lidmaten en overige kerkgangers werd achter de
woning van A. Arts aan de Dorpsstraat een houten noodkerk gebouwd voorzien van
300 zitplaatsen.
Waar thans de vroegere maalderij van v/h J.L. van Herwerden staat werd voor de
somma van 2150 door timmerman J. Rezelman uit Nieuwe Niedorp het gebouw
geplaatst. In 1877 kocht Rezelman de toen overbodig geworden hulpkerk weer terug
voor 894.
Het bouwen van de nieuwe kerk werd aangenomen door L. van der Ploeg uit Zierikzee
voor een bedrag van 43990. Vermoedelijk was de aanneemsom te laag gesteld want
de aannemer werd in 1877 failliet verklaard.
In overleg met de curator nam het kerkbestuur de nog aanwezige materialen en
werktuigen over voor een bedrag van 6500. Zij waren verder verantwoordelijk voor
de afbouw van de kerk. De eerste steen werd gelegd op 29 juni 1876 door dominee
A.C.H. Calkoen.
-5-
