-15-
Diefstaï van vee en voedsel
Al eerder is vermeld dat er wegens gebrek aan voedsel door soldaten van beide legers
veel schapen en lammeren uit het weiland werden gestolen om te worden geslacht en
opgegeten.
Voor het zelfde doel zijn er eveneens koeien zonder betaling meegenomen. Het kwam
zelfs enkele malen voor dat een boerenknecht met soldaten het weiland in moest om
behulpzaam te zijn bij het stelen van koeien. Bij de burgers werden kippen en eenden
ontvreemd evenals peren, appels, aardappelen, kaas en boter. Kortom alles wat maar
eetbaar was bleek niet veilig te zijn voor de hongerige soldaten.
Diefstal van andere eigendommen
Hoewel diefstal van vee en voedsel om de hongerige magen van soldaten te kunnen
vullen nog enigszins is te begrijpen, kan dit zeker niet van toepassing zijn op de vele
goederen die werden ontvreemd. De volgende opsomming uit de ingediende
schadenota's geeft een indruk van al het andere dat werd ontvreemd zoals visfuiken,
kinderkousen, schaatsen, vorken en lepels, lakens, kussenslopen, kerkboeken met
zilveren sluiting en beslag, gouden spelden, gouden en zilveren horloges, zilveren
tabaksdozen en naaldenkokers, schoenen, koperen ketels, boerengereedschap en wat al
niet meer. Aanvankelijk ging men er van uit dat de in de oorlog geleden schade
vergoed zou worden. De ingezetenen zonden de nota's van geleden schade in bij het
gemeentebestuur. Daar maakte men verzamellijsten van de schade en verzond die voor
uitbetaling naar het Departementaal bestuur van Holland. In de jaren na 1799 is nog
herhaaldelijk op betaling aangedrongen maar voor zover bekend is er geen geld
ontvangen.
In Barslngerhorn werden 182 schadenota's ingediend met bedragen die varieerden van
10 tot 2258 per nota. Het totale bedrag aan geleden schade beliep 70959,50.
Door 160 inwoners van Nieuwe Niedorp werden schadenota's ingediend tot een
totaalbedrag van 39511,16. Daar was door de Engelsen schade veroorzaakt voor een
bedrag van 13776,78. De door de Bataven veroorzaakte schade bedroeg 25734,38.
Door 81 personen uit Oude Niedorp werd in totaal een bedrag van 12367 aan
geleden schade opgeëist.
In Winkel hadden 160 inwoners een nota van geleden schade ingediend tot een totaal
bedrag van 42947. De door de Engelsen veroorzaakte schade was 21525, de door
de Bataven aangerichte schade beliep 21422.
We dienen bij schade wegens diefstal wel te bedenken dat van het gestolene slechts
weinig kon worden bewezen waar te zijn. Het is niet uitgesloten dat er in een aantal
gevallen gefingeerde bedragen aan schade zijn opgevoerd. Evenmin kunnen we de
schadebedragen uit 1799 precies vergelijken met de prijzen die thans in 1999 worden
betaald. In 1799 verdiende een arbeider per werkdag van circa 10 uur een loon van 1.
Een goed schaap kostte toen 6. Voor een zak aardappelen werd 1 in rekening
gebracht en voor een kip of een eend 0,50.
Geraadpleegde archieven:
Notulen, nota's Engelse oorlog en ingekomen stukken uit 1799-1802 van Barsingerhorn
Nieuwe Niedorp, Oude Niedorp en Winkel.