- 9 - No III Wat de details betreft is dit de minste; wel heeft de mond veel lofwerk meegekregen. Snor en kapsel zijn bij Dirck niet aan mode onderhevig geweest. Een vierde afbeelding van "onze Dirck" vond ik in de Konink lijke Bibliotheek onder een kompaskaart uit 1675. Stuurlieden gebruikten zo'n kaartje om koersen te berekenen en uit te zetten. Onder het bewuste kompaskaartje is ook nog het z.g. Engels liniaal afgebeeld. Om driehoeksmeting toe te kunnen passen bij vraagstukken van koers- en afstandsberekening, had de zeeman in het midden van de 17e eeuw onder meer de keus uit: pleinschalen, gunter- schalen, ruitkaarten, proportiepassers en kompaskaarten Pleinschalen waren reken linialen waarop vijf schalen waren aangebracht. Met deze schalen konden alle mogelijke koers- driehoeken geconstrueerd worden waaruit de zeeman door pas sing de gegevens vond die hij wilde weten, b.v. de afwijking of de veranderde breedte. Het Engels liniaal. De gunterschaal door Dirck Rembrantsz. van Nierop, onder zijn kompaskaart, het "Engels liniaal" genoemd, was in 1620 bedacht door de Engelsman Edmund Gunter. Hij was professor aan het Gresham College. De gunterschaal was een rekenliniaalwaarop een drietal lo garitmische schalen zijn aangebracht: één van de logaritmen van natuurlijke getallen, één van de logaritmen sinus en één van de logaritmen tangens. Door met een passer afstanden langs deze schalen af te meten, konden vraagstukken van driehoeksmeting worden opgelost. Een vierde portret van Dirck. Onder het "Engels liniaal" zijn een viertal personen afgebeeld rond een tafel De persoon aan de linkerkant van de tafel is duidelijk Dirck Rembrantsz. van Nierop. Dirck geeft hier een drietal zeelieden les in stuurmanskunst. Er wordt met een passer op een gebulte) kaart gewerkt. Rechts wordt mogelijk de "Nieroper Schat-kamer" bestudeerd. Van Nierops 'schatkamer' was een belangrijk boek voor de 17e en 18e eeuwse zeelieden.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Informatieblad stichting Historisch Niedorp | 1995 | | pagina 10