- 25 -
Veldnamen in de Braakpolder. I
In de 43e bundel van het Historisch Genootschap Oud West-
Friesland zoals het toen nog voluit heette, heeft onze
molen- en polderspecialist Jan Smit indertijd een artikel
gepubliceerd over de molen van de Braakpolder en wat daar
al zo bij ter sprake kan komen.
Bij de nodige archiefstukken trof hij een met de hand ge
schreven lijst met veldnamen, waarbij ook kadasternummers
landgroottenbedragen van erfpacht en koop, alsmede de
namen van kopers in 1850 werden vermeld.
De genoteerde percelen werden dat jaar namelijk door de
voormalige gemeente Winkel van de hand gedaan.
Dankzij de sektienummers konden alle gegeven 19e eeuwse
veldnamen op bijgaand kaartje worden ingetekend.
De landerijen langs de West friese Dijk waren particulier
eigendom en bleven dus buiten de beschrijving.
Op blz. 22-23 van Schilstra's "In de ban van de dijk" staat
een fraaie gekleurde afbeelding van de aanvankelijke situ
atie in dit ingepolderde boezemgebiedAls officieel land
meter vervaardigde Geleyn Pietersz. Clooster het origineel
omstreeks 1637
Eén blik is voldoende om te zien dat deze droogmakerij ten
minste in één opzicht sterk afwijkt van andere droogmakerijen
uit die tijd: De bekende rechtlijnigheid ontbreekt.
Rekening houdend met de diverse braken en dellen in het
terrein, en verder met de slingerende loop van de Kromme
Gouw, kwam hier iets geheel eigens tot stand.
En het is frappant, dat de grenzen van de percelen in de
loop van de eeuwen nauwelijks gewijzigd zijn.
Het hier getekende kaartje wijkt eigenlijk alleen af aan de
zuidelijke grens, waar de Grote - en Kleine Kolk werden
gegraven voor de strijkmolens van de Niedorper Kogge.
Als we de huidige situatie bekijken, zo'n kleine anderhalve
eeuw later, valt het op, dat het noordelijk deel, tussen het
kanaal en Kolhorn, nog heel weinig veranderd is. Oorspron
kelijk tamelijk brede sloten dreigen hier en daar wat te ver
drogen, maar eigenlijk zijn de meeste oude percelen nog goed
zichtbaar. En dat is natuurlijk, zo vlak tegen het gerestau
reerde Kolhorn en onze monumentale Westfriese Dijk,heel mooi
meegenomen! Iets aantrekkelijks wat niet gerestaureerd hoeft
te worden, alleen maar onderhouden..
In het zuidwestelijke deel, waar grasland in bouwland is om
gezet, is een aantal sloten opgeofferd aan een wat doelmati
ger bedrijfsvoering, een economischer landinrichting.
Het verschil in landschappelijke waarde is onmiskenbaar.
Ik denk, dat het een goede zaak zou zijn, als de paar boeren
in het noordel ij k deel een gepaste vergoeding zouden krijgen
voor het behoud van hun bezienswaardige weilanden.
Als men de belangen van het toerisme voor onze contreien
echt zo hoog in het vaandel heeft als wel gesuggereerd wordt
kunnen alle partijen hier wijzer van worden.
Een slingerend schelpenpaadje langs de Kromme Gouw moet dan
ook maar eens kunnen.