- 14 -
Samen met de stad Groningen had men lange tijd een groot deel
van de scheepvaart in handen, in 't b ij zonder over de binnen
wateren. Staveren was de eerste nederzetting in het huidige
Friesland die stadsrechten kreeg. En wel van een Brunswijker,
graaf Egbert II. Staveren was ook een graafschap dat naast
de bekende Fries-Groningse delen als Westergo, Oostergo, H u n -
singo en Fivelingo een prominente plaats innam.
In het jaar 991 werd het stadje door de Noormannen geplunderd
en het is wel aan te nemen dat zowel buit als schade aanzien
lijk waren.
Met deze uitweiding wordt het decor geschilderd waarbinnen
onze Arnulf straks een plaats zal krijgen.
Een ander deel van het toneel wordt naar de geest van de tijd
bepaald door één of meer heiligen.
De heilige Odulf.
In de eerste helft van de 9e eeuw ontmoeten we een zekere
Odulfus in het Brabantse Oirschot waar hij zich -afkomstig
uit de Frankische adel- met wat zielzorg bezig houdt
Bisschop Frederik haalt hem naar Utrecht, waar hij volgens
Engelse kerkarchieven, door God gestuurd, nog net op tijd is
om een belangrijke mis van Frederik over te nemen..
Frederik heeft een te innige verhouding met zijn zuster en
dient terstond boete te doen in de vorm van een tienjarig
ballingschap. In de loop van deze jaren zal hij veel wonderen
verrichten waardoor hij een uiteindelijke heiligverklaring
niet kan ontlopen.
Odulfus was intussen voor lange tijd uitgezonden naar Staveren
om daar de Friezen die wat moeite hadden met de rechte leer
de juiste weg te wijzen. Hij stichtte daar waarschijnlijk een
kanunnikengemeenschap (wat lijkend op een kloostergemeenschap)
die in later jaren is omgezet in het befaamde Odulfusklooster.
Zijn roem steeg ver uit boven die van zijn inmiddels heilig
verklaarde vader en die van bisschop Frederik.
Door zijn grote verdiensten bij de kerstening van de Friezen
en buitengewone dienstbaarheid aan Frederik kregen veel
kerken binnen het bisdom Utrecht Odulfus als patroon.
Er was veel vraag naar relieken -botjes of zo mogelijk de
schedel- waarbij de Engelsen (met genoemde achtergronden in het
archief) aan het langste eind trokken.
De handelsrelaties met Engeland waren indertijd zeer intensief
en de Friezen speelden daarbij een belangrijke rol.
We komen Odulfus niet alleen tegen als kerkpatroon, maar ook
als naamgever van een ingepolderd gebied aan. de Schelde.
Een tikkeltje verbasterd vinden we daar tussen Antwerpen en
Gent, vlak bij Dendermonde de St. Onolf spolder Aanvankelijk was
het een stuk broekland dat door samenwerkende Vlamingen en
Friezen zou zijn ontgonnen. Niet ver van een St. Odulfus-
basiliek en bezittingen van de St. Amand-abdij zou de basis zijn
gelegd voor de grootscheepse ontginningstechniek die moeilijk
toegankelijke venen in de kustgebieden langzaam maar zeker in
grijpend zou veranderen. We denken dan aan het grote Zuidhol
landse veengebied de latere 'copen') maar ook aan de om
geving van Bremen in Oost-Friesland. De vader van Arnulf,
Dirk II zou aan die basis de drijvende kracht zijn geweest.