- 12 -
Twee koude Hoeken
Bij het gissen naar de oorspronkelijke betekenis van de naam
Kolhorn -Koude Hoek, Kolk-hoek of Hoek van Kolle (oude Friese
naam) - is een vergel ijking mogelijk met een ander Colhorn
waarvan waarschijnlijk maar weinigen gehoord zullen hebben.
We vinden de naamgenoot op oude kaarten in het noordoosten van
Groningen. En het frappante is: onder vrijwel dezelfde geografische
omstandigheden.
Het lag daar ook tegen de oude dijk vlak aan zee. Ook daar waren
schorren en zou er een tijd komen dat het kwel der gebi ed zou worden
ingedijkt. Op onderstaand 17e eeuws kaartje ziet men dat gebied
aangegeven als 'Bou en weij landen buyten dijcks'
Alleen was de horn nu niet naar buiten maar naar binnen gericht.
Tegenwoordig heet het kleine dorpje Kolhol wat naar mijn smaak niet
zo fraai klinkt. Het in de buurt liggende Oosternieland komt ons
weer heel bekend voor.
Als we er een topografische kaart bij nemen zien we dat de weg
tussen Kolhol en Zijldijk Kolkweg wordt genoemd. Dat duidt dus
op een kolk (een vorm van afwatering) in de buurt.
De naamsontwikkeling wijst hier echter niet op Kolkshorn, want in
de 15e eeuw heette Kolhol nog voluit Koldeholster horne oftewel
de Hoek van het koude Bos. De tussennaam Colhorn was daarvan een
aardige samenvatting.
Gezien de achtergrond van een andere Groningse plaats als Kolham,
in de 15e eeuw zowel 'Up den Kolham' als Caldehamnis'geheten
is er wel veel voor ons Kol Kold Koud te zeggen.
Friestalige achtergronden en invloeden zijn bij beide Kolhorns toch
al onmiskenbaar.
Bij deze schuif ik een vroegere opvatting waarbij Kolle de naamgever
geweest zou zijn Infoblad 5) voorlopig terzijde.
Voorlopig, want je kunt per slot nooit weten.
tCo
Deel van een kaart van Groningen. Uitgegeven 1659 door Frederick de Wit.
jan keuken
