- 24 -
Laatstgenoemde betekenis is in ons gebied van toepassing. Langs de
kust van de voormalige Zuiderzee, vooral tussen Hoorn en Amsterdam
komt men talloze weeren tegen. Wie een topografische atlas bezit
kan het vanuit zijn stoel redden, maar het is natuurlijk veel leuker
om met een goede kaart eens rond te rijden;zo tussen Schardam en
Durgerdam, om eens wat te noemen.
De evenwijdige zwetsloten (zie vorige info.blad) benadrukken de
opstrekkende ontginning in weeren. Op het bijgaande kaartje zijn van
zelfsprekend veel onregelmatigheden in het patroon te ontdekken.
Vroegere land verdelingen zijn daar grotendeels verantwoordelijk voor.
Er werden nogal eens sloten gedempt en andere aangelegd!
De Wirgsloot zou een afleiding kunnen zijn van Weeriger sloot
Kavelgedeelten die nogal uit de toon vallen zijn de onregelmatige
blokvormen links onderaan (bij nr.7) en tussen de Kromme Gouw en de
Weeresloot. Van beide lage gedeelten wordt wel aangenomen, dat ze
het geleidelijk (individueel) terugwinnen laten zien van overstroomde
gronden. Het oorspronkelijke ontginningspatroon is dan natuurlijk
verloren gegaan.
Om terug te komen op de veldnamen: Het merendeel en i.e.g. alle
namen links van de lijn Lutjewinkel- B'hornerkerk zijn afkomstig van
een kaart uit de dertiger jaren (Van Meertensinstituut A'dam).
Rechts van genoemde lijn zijn ook namen uit 1830 ingevoegd (verkre
gen via Jan Smit) al of niet gecombineerd met een beperkt aantal
uit 1750 die bij de Zoutkaag behoren (zie o.a. De historie van de
Gemeente Winkel door J. Baken blz. 39).
Een en ander heeft 't mogelijk gemaakt om vrij nauwkeurig de Zoutkaag
als voormalig buitendijks land te lokaliseren.
Het weggetje dat er heen leidt is er eenvoudigweg naar genoemd.
Wellicht dat er vroeger over de Zoutkaagwj^g of het Zoutkaagpa_d werd
gesproken, vergelijkbaar met de Weereweg. Door weglating van het
toevoegsel kon het gebeuren dat de namen een oneigenlijke betekenis
kregen
De Zoutkaag moet als buitendijksland op dezelfde wijze worden gezien
als de Barsingerhorner kagen - de Schrinkkaag, Oosterkaag, Wester
kaag en Neerkaag alsmede de aanzienlijke groep kagen rond Schagen.
Een kaag of koog vooronderstelt een binnendijk die als zeewering
dienst heeft gedaan of als 'meer'wering bij een of andere grote plas).
Na de beruchte overstromingsramp van 1170 zullen deze d ij ken in onze
omgeving zeer noodzakelijk zijn geworden. Het opwerpen van terpen
leverde wel een droge woning op, maar nog geen oplossing voor door
lopende ellende op overstroomde landerijen. Het opwerpen van de dijkjes
zou men kunnen zien als een mooie vooroefening voor het aanleggen
van de latere Westfriesedijk, die -naar schatting- omstreeks 1250
de kagen weer binnendijks maakte.
Van een oude venige zeewering 4
als merkbare verhoging in het
Weerepoldergebiedism.i. 1, 1»-.;
niets bewaard gebleven. Toen '-•feil
zij niet meer nodig was heeft
men de grond graag gebruikt
om het aantal drassige stuk-
ken te verminderen.
Op een kaartje uit de vorige ~'nfwiIr ^rff
eeuw (J.Smit) bleek, dat de fr**' ÊÈfSÊMSBlisrofr
Zoutkaag precies begon aan ïfrfir'aC m*'' ■WIF^TrTTTffPffi
het eind van genoemd weggetje. S. j^pPf
Tussen brug en lantaarnpaal
een stukje zogenaamde zee
wering van de Zoutkaag..
