- 21 -
Iets over het ontstaan, de ontginning en bewoning
van ons gebied. III
In dit 3e deel wil ik nog wat nader ingaan op de voormalige
gemeente Winkel.
Enkele opmerkingen in de vorige aflevering zullen hier voor de
volledigheid of duidelijkheid nog eens worden herhaald:
De strijd tegen graaf Arnulf -ook wel Aernout genoemd- heeft
waarschijnlijk n i e t op Winkelmeet of Winkelmade plaats
gevonden (P.A. Meilink), maar ergens bij de monding van de Maas.
Dat is natuurlijk jammer voor onze Graaf Arnulf M.A.V.O. en het
Niedorper gemeentewapen met de onthoofde leeuw, maar geschiedenis
is nu eenmaal ondenkbaar zonder de franje van verdichtsels en
legenden
We nemen aan dat Winkelmeet i.e.g. niét door Melis Stoke
verzonnen is. Het jaar 993, het jaar dat Arnulf sneuvelde, moeten
we loslaten in een terugblik op de lokale historie(Althans voorlopig)
Nu gaf dat jaartal ons toch al weinig recht om over 4 jaar het
1000-jarig bestaan van Winkel te vieren, eenvoudig omdat er
geenszins over een dorp werd gesproken, maar over een stuk gras
land, dat m o g e 1 ij k bij een dorp(je) Winkel hoorde.
Wat betreft de naam Winkel is geopperd, dat het hier ook niet om een
hoek- weiland hoeft te gaan, maar over een stuk grasland
langs een veenri vier t j e met die naam (zoals de Winkel bij Abcoude).
Relatief laag liggende oeverlanden worden in 't algemeen ook
als grasland gebruikt, ze zijn te nat voor landbouw.
Als 't dorp vroeger Overewinkel heeft geheten in een of ander
verband met Geddingmore, suggereert dat een duidelijke gemeenschap
pelijke afkomst van de Niedorpers en Winkelers. De opvallende
gelijkenis van de drie oude gemeentewapens hoeft ons dan helemaal
niet meer te verbazen..
We moeten echter ook Jan Beenakker serieus nemen die in zijn
boek 'Van Rentersluze tot Strijkmolen' argumenten aandraagt voor
een Geddingmore noordelijk van Schagen
Als hij gelijk heeft verandert dat toch weinig aan de geschetste
grote lijnen. Er is bewezen, dat de Schager - en Niedorper Kogge
voor een groot deel en langere tijd onder water hebben gestaan.
De zware pikkleiafzettingen geven aan, dat de doorgebroken zee
zeer fijne kleideeltjes in alle rust kon afzetten. Dat gebeurde
vooral langs de veenstromen, die natuurlijke toevoergeulen werden
voor het zeewater.
Een naam voor het gebied kon daar niets aan veranderen.
Winkel ligt min of meer in een buitenbocht van de oude hoofdgeul
van het z.g. Gat van Bergen (zie deel I, blz. 23 e.v.).
Het afzettingsmateriaal is hier betrekkelijk hoog komen te liggen.
Aan de Hoogzijde (zuidkant van het dorp) tot ongeveer N.A.P.
Hoe zag dat er uit, zo tussen 1000 en 1200?
De huidige lage delen waren in die tijd weaarschijnlijk juist de
hoogste door constante veenvorming. In 't midden van de Hooglandpolder
bij B'horn is een laagliggend gedeelte niet met pikklei bedekt. Dat kan alleen
verklaard worden als men aanneemt, dat dit stuk tijdens de overstromingen juist
hoog gelegen heeft.)
De kreekruggen van het Gat van Bergen zullen niet boven het om
liggende landschap hebben uitgestoken, integendeel.
